Việt Nam cho Mỹ vay nợ gần 37 tỷ USD và xu hướng làm suy yếu đồng đô la
© Sputnik / Vladimir Trefilov
Nhật Bản và Trung Quốc là hai chủ nợ nước ngoài lớn nhất của chính phủ Mỹ. Tuy vậy, các nước này đang có xu hướng cắt giảm lượng chứng khoán nắm giữ tại Kho bạc Mỹ.
Sau khi Nga bị cắt đứt khỏi dòng chảy USD lẫn hệ thống thanh toán của phương Tây, Trung Quốc đã xem đây là một bài học cảnh tỉnh và quyết tâm hạn chế tối đa sự phụ thuộc vào đồng bạc xanh.
Việt Nam đứng thứ 36 trong danh sách chủ nợ Mỹ khi nắm giữ khoảng 37 tỷ USD chứng khoán Kho bạc Hoa Kỳ. Con số này cũng đã giảm bớt so với trước đây.
Các nước cắt giảm lượng trái phiếu nắm giữ tại Kho bạc Mỹ
Bộ Tài chính Mỹ cho biết, tổng nợ nước ngoài của Chính phủ Mỹ ngày 31/12/2022 là gần 7.315 tỷ USD, giảm 426 tỷ USD (tức 5,5%) so với mức đỉnh lịch sử một năm trước đó.
Chính phủ Hoa Kỳ vay nợ bằng cách phát hành chứng khoán Kho bạc, gồm các kỳ hạn khác nhau từ 3 tháng đến 30 năm. Các chứng khoán có kỳ hạn dưới một năm gọi là tín phiếu, và gọi là trái phiếu nếu kỳ hạn từ 20 năm trở lên.
Thời điểm ngày 31/12/2022, Nhật Bản là chủ nợ nước ngoài lớn nhất của Mỹ khi nắm giữ gần 1.100 tỷ USD chứng khoán Kho bạc Mỹ. Xếp thứ 2 là Trung Quốc đại lục với 867 tỷ USD. Anh, Bỉ, Luxembourg,… lần lượt xếp ngay sau đó.
Đài Loan và Đặc khu Hành chính Hong Kong lần lượt xếp thứ 9 và thứ 11 trong danh sách các chủ nợ nước ngoài của Mỹ. Ấn Độ, nước đông dân thứ 2 thế giới và là nền kinh tế lớn thứ 3 châu Á, đứng thứ 10 về giá trị nắm giữ chứng khoán tại Kho bạc Hoa Kỳ.
Từ 2008 – 2019, Trung Quốc đại lục từng là chủ nợ nước ngoài lớn nhất của Mỹ trong phần lớn thời gian. Tuy nhiên, từ tháng 6/2019 đến cuối năm 2022, Nhật Bản đã vượt lên ngôi đầu danh sách.
Cả hai cường quốc Đông Á nói trên đều có điểm chung là đã cắt giảm đáng kể lượng chứng khoán nắm giữ tại Kho bạc Mỹ trong những tháng cuối năm 2022.
Cụ thể, tỷ lệ nắm giữ của Nhật Bản đã giảm 224,5 tỷ USD, trong khi tỷ lệ nắm giữ của Trung Quốc giảm 173,2 tỷ USD xuống còn 867,1 tỷ USD, mức thấp nhất kể từ tháng 5 năm 2010.
Việt Nam cho Mỹ vay nợ khoảng 37 tỷ USD
Về phần mình, Việt Nam hiện nắm giữ 36,9 tỷ USD chứng khoán Kho bạc Mỹ ở thời điểm ngày cuối năm 2022, qua đó đứng thứ 36 trong số các chủ nợ của Mỹ. Việt Nam xếp ngay sau Tây Ban Nha, Ba Lan, Italy và ngay trước Chile, Peru.
So với mức kỷ lục lịch sử 45,2 tỷ USD hồi tháng 9/2021, giá trị chứng khoán Kho bạc Mỹ của Việt Nam đã giảm hơn 18%, theo Doanh nghiệp và Kinh doanh.
Trước đó, Việt Nam thường xuyên nằm trong top 35 chủ nợ lớn nhất của Hoa Kỳ.
Xu hướng giảm phụ thuộc vào đồng USD
Tỷ lệ nợ nước ngoài/tổng nợ chính phủ Mỹ đạt đến mức đỉnh điểm 34,4% từ tháng 1/2015, và chỉ còn 23,3% ở cuối năm 2022. Giá trị tuyệt đối cũng giảm từ 7.741 tỷ USD vào ngày 31/12/2021 xuống còn 7.315 tỷ vào ngày 31/12/202.
Có 2 cách để các chủ nợ nước ngoài giảm sở hữu chứng khoán Kho bạc Mỹ. Cách thứ nhất là bán bớt tín phiếu và trái phiếu cho các chủ nợ trong nước Mỹ, còn cách thứ hai là để cho tín phiếu và trái phiếu đáo hạn, thu tiền gốc về đầu tư nơi khác, không tiếp tục cho Chính phủ Mỹ vay.
Việc các nước như Việt Nam, Nhật Bản, Trung Quốc nói riêng và tập hợp các chủ nợ nước ngoài nói chung cắt giảm lượng chứng khoán nắm giữ tại Kho bạc Mỹ là dấu hiệu cho thấy xu hướng giảm phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ.
Chứng khoán Kho bạc Mỹ, được xếp hạng tín nhiệm AAA, là công cụ đầu tư an toàn nhất thế giới với thanh khoản cao tương đương tiền mặt USD. Điểm khác biệt lớn nhất là trái phiếu và tín phiếu có trả lãi định kỳ cho người nắm giữ, trong khi bản thân USD không trả lãi.
Khi mà các nước không muốn nắm giữ trái phiếu Kho bạc Mỹ để nhận lãi, họ chắc chắn cũng không muốn cầm USD và không nhận được lợi ích gì.
Sau khi giảm lượng chứng khoán nắm giữ tại Kho bạc Mỹ bằng cách bán bớt hoặc đợi cho trái phiếu đáo hạn rồi lấy tiền gốc bằng USD về, các chủ nợ sẽ đầu tư vào những loại tài sản khác.
Nếu điều này cứ tiếp diễn đến khi không còn quốc gia nào chào đón dòng chảy USD, đồng tiền này sẽ chỉ còn một điểm đến duy nhất là nơi nó được sinh ra – Hoa Kỳ.
Khi đó, nước ngoài sẽ dùng USD để mua hàng hóa và các loại tài sản như cổ phần doanh nghiệp và đất đai, các tổ chức và cá nhân Mỹ buộc phải chấp nhận USD làm phương tiện thanh toán.
Dòng đô la chảy về Mỹ sẽ làm tăng cung tiền và tổng cầu, khiến cuộc chiến chống lạm phát của Cục Dự trữ Liên bang (Fed) thêm khó khăn và phức tạp. Mặc dù vậy, đây là nguy cơ trong dài hạn và sẽ cần nhiều năm mới để trở thành hiện thực.
Trước mắt, xu hướng giảm sở hữu trái phiếu Kho bạc Mỹ và xa rời đồng bạc xanh có thể sẽ tiếp tục vì nhiều lý do, ví dụ như bán cắt lỗ.
Trong năm 2022, Fed đã nâng lãi suất 7 lần liên tiếp để kiềm chế giá cả. Sang tháng 2 năm nay, Fed tiếp tục tăng lãi suất và dự kiến sẽ chưa chấm dứt sớm.
Trên nguyên tắc, giá trái phiếu biến động ngược chiều với lợi suất. Khi lợi suất tăng, giá trái phiếu sẽ giảm. Việc các quốc gia bán bớt chứng khoán Kho bạc Mỹ vào cuối năm 2022 sẽ giúp hạn chế thiệt hại.
Đến cuối tháng 12/2022, giá trị chứng khoán Kho bạc Mỹ mà Trung Quốc nắm giữ đã giảm liên tiếp 5 tháng. Tính chung cả năm 2022, Trung Quốc đã giảm 173 tỷ USD chứng khoán Kho bạc Mỹ, tương đương 17%. Đây là mức giảm sâu nhất kể từ năm 2016.
Những xung đột liên tiếp xảy ra giữa hai nước cũng góp phần thôi thúc Trung Quốc tìm cách giảm phụ thuộc vào đồng đô la Mỹ.
Đặc biệt, sau khi phát động chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraina, Nga chịu nhiều đòn trừng phạt và bị hạn chế sử dụng hệ thống thanh toán của phương Tây. Do đó, Moskva đã chuyển sang tăng cường sử dụng và thanh toán bằng đồng nhân dân tệ của Trung Quốc và các loại tiền tệ khác.
Là một nước có nhiều bất đồng sâu sắc với Mỹ và phương Tây, Trung Quốc dĩ nhiên không muốn rơi vào kịch bản tương tự trong tương lai. Chính vì thế, việc Bắc Kinh nỗ lực giảm phụ thuộc vào USD là điều dễ hiểu.
Nhiều nguồn tin cho biết, Trung Quốc đã chuyển một phần dự trữ của mình sang vàng thỏi. Theo số liệu hải quan, giá trị nhập khẩu vàng của Trung Quốc trong năm 2022 đã tăng 60% so với năm trước, đạt 76,6 tỷ USD.
Tại Nhật Bản, đồng yen đã chạm đáy xuống mức thấp nhất trong 24 năm vào tháng 9/2022, buộc ngân hàng trung ương nước này mua vào yen để nâng đỡ giá trị nội tệ. Đây là lần can thiệp vào thị trường ngoại hối đầu tiên của Nhật Bản kể từ năm 1998.
Để mua yen, Ngân hàng Trung ương Nhật Bản (BoJ) quyết định bán ra một loại tiền tệ khác, mà cụ thể chính là đồng USD.(Spunik Vietnam)
Leave a Reply