Mỹ đổi tên lá chắn tên lửa mới thành Vòm Vàng

Tổng thống Mỹ Donald Trump ngày 27/1 ký loạt sắc lệnh liên quan tới quân đội Mỹ, trong đó có văn kiện về phát triển hệ thống phòng không với tên gọi “Vòm Sắt của Mỹ” để bảo vệ toàn bộ lãnh thổ nước này trước tên lửa hiện đại của đối phương.

Tuy nhiên, văn bản đăng ngày 24/2 trên trang lưu trữ thông tin doanh nghiệp của chính phủ Mỹ có đoạn “xin lưu ý rằng Lầu Năm Góc đã đổi tên chương trình Vòm Sắt của Mỹ thành Vòm Vàng của Mỹ”.

Thông tin này được Cơ quan Phòng thủ Tên lửa Mỹ (MDA) thuộc Lầu Năm Góc nêu ra trong văn bản yêu cầu doanh nghiệp gửi thông tin về phát triển lá chắn mới. Do thời hạn nhận thông tin là ngày 28/2, MDA cho biết sẽ tiếp tục sử dụng tên gọi cũ với cụm Vòm Sắt thay vì Vòm Vàng của Mỹ.

Hiện chưa rõ lý do Mỹ đổi tên chương trình lá chắn tên lửa này. Cả MDA lẫn Lầu Năm Góc đều chuyển câu hỏi liên quan tới Nhà Trắng, song cơ quan này tới nay chưa phản hồi.

Truyền thông Mỹ nhận định việc đổi tên có thể nhằm phân biệt chương trình với tổ hợp phòng không Vòm Sắt của Israel. Công ty Rafael ở Israel đang sở hữu thương hiệu Vòm Sắt, theo Văn phòng Sáng chế và Nhãn hiệu Mỹ.

“Tên gọi Vòm Sắt gây nhầm lẫn rằng sắc lệnh của ông Trump yêu cầu sử dụng hệ thống của Israel để bảo vệ nước Mỹ”, biên tập viên Jen Judson của chuyên trang quân sự Mỹ Defense News nhận định. “Theo các chuyên gia phòng thủ tên lửa, tổ hợp phòng thủ tầm ngắn Vòm Sắt của Israel không phù hợp cho nhiệm vụ phòng không trên khu vực rộng như lục địa Mỹ”.

Sắc lệnh được ông Trump ký ngày 27/1 yêu cầu phát triển lá chắn tên lửa thế hệ tiếp theo, trong đó đáng chú ý là yêu cầu phát triển đạn đánh chặn mới có khả năng chống tên lửa đối phương trong vũ trụ.

MDA sau đó đăng yêu cầu tìm kiếm các công nghệ, kiến trúc và khái niệm phòng thủ tên lửa sáng tạo “để chứng minh và triển khai hệ thống phòng thủ siêu vượt âm nhanh chóng, có thể bảo vệ một khu vực rộng lớn và cả đất nước”.

Hệ thống lá chắn tầm ngắn Vòm Sắt do tập đoàn quốc phòng Rafael của Israel hợp tác với Raytheon của Mỹ chế tạo, được triển khai từ năm 2011 với vai trò là lớp cuối cùng trong lưới phòng không mặt đất đa tầng của Israel.

Một tổ hợp Vòm Sắt hoàn chỉnh gồm 3-4 bệ phóng, mỗi bệ được trang bị 20 tên lửa đánh chặn Tamir, cùng với đó là radar cảnh giới và dẫn bắn, hệ thống điều khiển và quản lý tác chiến. Phần lớn hoạt động của Vòm Sắt được tự động hóa để rút ngắn thời gian phản ứng và giảm yêu cầu về nhân lực vận hành.

Vòm Sắt được tối ưu để đánh chặn các loại đạn có tầm bắn ngắn, tốc độ bay thấp như đạn cối và rocket. Dù vậy, nó thường bị quá tải nếu phải đối mặt với những đòn tập kích bằng rocket quy mô lớn, đồng thời không phù hợp để đối phó tên lửa đạn đạo và hành trình tầm xa.

Nguyễn Tiến (Theo AFP, Reuters, TWZ)