Mẫu ‘vũ khí vô hình’ Thái Lan triển khai ở biên giới với Campuchia

Thứ trưởng Quốc phòng Thái Lan Natthaphon Nakphanich ngày 26/8 cáo buộc đám đông gồm dân thường và binh sĩ Campuchia đã dỡ bỏ dây thép gai do quân đội Thái Lan triển khai ở làng Ban Nong Chan, tỉnh Sa Kaeo, miền đông Thái Lan.

Theo ông Natthaphon, Quân khu 1 quân đội Thái Lan đã sử dụng thiết bị âm thanh tầm xa (LRAD) để ngăn chặn người dân Campuchia “xâm nhập trái phép” vào làng.

Còn được gọi là “pháo âm thanh”, LRAD có thể phát ra chùm âm thanh định hướng với cường độ lên tới 160 dB và truyền đi khoảng cách xa. Để so sánh, âm thanh nghe thấy khi đứng cạnh động cơ phản lực của máy bay cất cánh có cường độ 130-140 dB, còn tiếng súng là xấp xỉ 150 dB.

Con người thường cảm thấy đau đớn nếu phải nghe âm thanh có cường độ lớn hơn 140 dB. Tuy nhiên, âm thanh có cường độ 120 dB cũng có khả năng gây ra tổn thương vĩnh viễn về thính giác, ngay cả trong thời gian ngắn.

Theo chuyên trang quốc phòng Eurasian Times, LRAD ban đầu được thiết kế với mục đích liên lạc, sau đó được sử dụng như biện pháp kiểm soát và giải tán đám đông. Ngoài ra, LRAD cũng có thể được dùng như “vũ khí vô hình” để quấy rối đối phương trong những tranh chấp chưa leo thang đến mức nổ súng.

LRAD ra đời sau vụ tàu khu trục USS Cole của Mỹ bị tấn công hồi năm 2000, trong đó nhóm khủng bố Al-Qaeda đã dùng loạt xuồng mang thuốc nổ lao vào tàu, khiến hàng chục quân nhân thiệt mạng và bị thương.

Trong vụ tấn công, thủy thủ đoàn USS Cole đã cố gắng phát loa về hướng những chiếc xuồng để xác định danh tính, song không chắc là người trên đó có nghe được không. Đến khi khoảng cách đủ gần để hai bên nghe thấy nhau, mọi chuyện đã quá muộn.

Sự việc khiến hải quân các nước đưa ra hàng loạt thay đổi chính sách, cũng như thúc đẩy sự xuất hiện của LRAD, giúp thủy thủ đoàn có thể cảnh báo và liên lạc hiệu quả từ xa.

LRAD bắt đầu gây chú ý trên toàn thế giới sau vụ một tàu du lịch bị cướp biển tấn công ở ngoài khơi Somalia năm 2005. Thủy thủ đoàn đã sử dụng LRAD để chống trả nhóm hải tặc, khiến chúng không thể tiếp cận tàu và phải rút lui.

Công nghệ này đã được ứng dụng rộng rãi, trở thành thiết bị liên lạc chủ yếu và ngày càng được sử dụng nhiều cho mục đích kiểm soát đám đông, trong cả môi trường quân sự và dân sự.

Ưu điểm của LRAD là độ linh hoạt cao, kích thước nhỏ gọn, dễ vận chuyển và có thể lắp đặt được ở gần như mọi địa điểm.

“LRAD phát âm thanh định hướng, nghĩa là bạn có thể trò chuyện bình thường nếu đứng bên cạnh hoặc phía sau bộ phát. Tuy nhiên, người đứng trong luồng âm thanh sẽ hứng chịu tác động rõ rệt, gây đau đớn”, cây viết Shubhangi Palve của Eurasian Times cho hay.

LRAD được thiết kế để phát ra âm thanh ở dải tần nhạy cảm nhất với tai người, khoảng 2.000-4.000 Hz. Điều này khiến người nghe sẽ cảm thấy khó chịu nhất có thể, trong khi vẫn tối ưu hóa năng lượng sử dụng.

Dù được coi là vũ khí phi sát thương, LRAD vẫn có khả năng gây ảnh hưởng lâu dài về sinh lý cho cơ thể người. Tháng 9/2009, một phụ nữ người Mỹ tên Karen Piper đã bị tổn thương thính giác vĩnh viễn do vô tình tiếp xúc lâu với luồng âm thanh phát ra từ LRAD.

Piper sau đó kiện chính quyền thành phố Pittsburgh, bang Pennsylvania của Mỹ, và đã chiến thắng. Đây là sự kiện mang tính lịch sử, vì tòa án công nhận rằng âm thanh có thể được dùng như vũ khí và gây ra tổn hại lâu dài cho cơ thể.

Nút bịt hoặc chụp tai có thể giảm bớt ảnh hưởng từ LRAD, nhưng vẫn không đủ để ngăn ngừa tổn thương nghiêm trọng. Lực lượng sử dụng LRAD cũng có thể bị tổn thương khi kích hoạt thiết bị này và thường được khuyến cáo dùng bảo hộ tai.

Ngoài thính lực, LARD còn có nguy cơ gây tổn hại cho nội tạng nếu hoạt động ở khoảng cách quá gần. Các nhà sản xuất thường đề nghị sử dụng LRAD ở tầm tối thiểu 10-20 m để giảm nguy cơ gây hại.

Độ phổ biến của LRAD và các vũ khí âm thanh đã tăng vọt kể từ năm 2016, làm dấy lên lo ngại từ các tổ chức bảo vệ sức khỏe con người.

Audiology Australia, tổ chức đại diện các chuyên gia thính học tại Australia, đã gióng lên hồi chuông cảnh báo về nguy cơ mất thính lực vĩnh viễn và các vấn đề khác liên quan đến những thiết bị dạng này. “Sử dụng LRAD sai mục đích là mối lo ngại thật sự, do nó có thể dễ dàng được chỉnh để phát âm thanh ở cường độ cao và nguy hiểm”, tổ chức này cho hay.

PG (Theo Eurasian Times, Conversation)