Sức khỏe sinh sản nam giới: Năm lý do số lượng tinh trùng giảm trên toàn cầu

Đây là một trong những phát hiện quan trọng trong một nghiên cứu được thực hiện tại Đại học Hebrew University of Jerusalem ở Israel, và trường y Mount Sinai School of Medicine, Hoa Kỳ.

Các nhà nghiên cứu tính toán rằng, trong những năm 1970, tính trung bình, nam giới có 101 triệu tế bào sinh sản trong một mililit tinh dịch. Con số này đã giảm xuống còn 49 triệu.

Bên cạnh chất lượng, thì có bằng chứng cho thấy số lượng tế bào sinh sản của nam giới sụt giảm, tỷ lệ phần trăm tế bào có thể gặp được trứng đã giảm đáng kể trong những thập niên gần đây.

“Một điều ấn tượng mà chúng tôi phát hiện là tinh trùng mất khả năng di chuyển. Nếu không có đặc tính này, thì khả năng thụ thai sẽ giảm xuống,” bác sĩ tiết niệu và nam khoa Moacir Rafael Radaelli, Phó chủ tịch Hiệp hội Hỗ trợ Sinh sản của Brazil cho biết.

Kịch bản về sự sụt giảm liên tục này đã gióng lên hồi chuông báo động cho các nhà chức trách y khoa.

“Điều này đáng lo ngại, bởi vì chúng tôi phát hiện mức độ suy giảm tăng tốc và chúng tôi không thật sự biết điều này sẽ kết thúc ở đâu,” Eduardo Miranda, điều phối viên Nam khoa, Tổ chức Tiết niệu Brazil (Brazilian Society of Urology).

Bên cạnh đó, tỷ lệ nam giới bị mất tinh trùng đã tăng trong những năm gần đây. Theo một nghiên cứu tương tự được thực hiện tại Israel và Mỹ, trong khoảng những năm 1970 và 1990, nồng độ tế bào sinh sản nam giới đã giảm 1,16% mỗi năm.

Nhưng bắt đầu từ những năm 2000, thì tỷ lệ này đã giảm xuống 2.64%, hơn gấp hai lần.

Và đây là một hiện tượng toàn cầu, các nhà khoa học quan sát thấy sự sụt giảm tế bào sinh sản nam ở tất cả lục địa, mà dù số lượng này tăng nhanh hơn ở châu Âu, châu Phi, Trung và Nam Mỹ.

Nhưng điều gì đằng sau hiện tượng này? Các chuyên gia đã chỉ ra năm nguyên nhân. Tin tốt lành là có cách để đảo ngược hoặc giảm nhẹ vấn đề này.

Đàn ông Việt: Tinh trùng vừa yếu vừa thiếu

1. Béo phì

Việc tăng ký sẽ gây nên một loạt các thay đổi có hại đáng kể đối với tinh trùng.

Việc tăng các mô mỡ, chứa chất béo, sẽ thải ra các hợp chất gây viêm, trực tiếp tác động đến testosterone, một hormone quan trọng nhất trong việc sản sinh các tế bào sinh sản nam.

“Bên cạnh đó, cá nhân bị béo phì thì có nhiều mỡ hơn ở khu vực bộ phận sinh dục, và điều này cực kỳ kinh khủng đối với tinh trùng,” một nhà tiết niệu nói.

Tinh hoàn, nơi chứa và sản sinh các tế bào sinh sản cần nằm trong nhiệt độ thấp hơn nhiệt độ cơ thể người từ 1 đến 2 độ C để hoạt động tốt – đây là lý do phần bìu tinh hoàn nằm ngoài cơ thể.

Việc tăng mỡ sẽ làm cơ quan sinh sản bị nóng lên, và cũng gây dừng hoạt động.

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) tính toán rằng có 39% nam giới bị thừa cân và 11% bị béo phì trên toàn cầu – con số thống kê giúp giải thích việc giảm tỷ lệ tinh trùng trong năm thập kỷ qua.

2. Lạm dụng chất kích thích

Cồn, thuốc lá, thuốc lá điện tử, ma túy, cocaine, steroid đồng hóa… Bạn biết tất cả những chất gây nghiện này có điểm gì chung không? Tất cả chúng đều ảnh hưởng đến tế bào sinh sản nam.

“Một số trong các hợp chất này gây hại trực tiếp đến các tế bào mầm, vốn giúp sinh tinh trùng,” nhà nghiên cứu Miranda cho biết.

Một số khác tác động không trực tiếp, ảnh hưởng đến việc sản sinh hormone chịu trách nhiệm kích thích tinh hoàn hoạt động.

Và ví dụ được các chuyên gia trích dẫn nhiều nhất là về việc thay thế testosterone bằng thuốc, gel và tiêm, thường được dùng một cách bừa bãi để tăng cơ.

“Đây là một thị trường tăng trưởng một cách điên cuồng và đầy đáng sợ trong những năm gần đây,” nhà nghiên cứu Radaelli cảnh báo.

Bác sĩ giải thích khi loại hormone này bị thay thế mà không có lý do rõ ràng, thì cơ thể người hiểu là không cần có nhu cầu sản xuất hormone một cách tự nhiên nữa.

Và kết quả là tinh hoàn có thể thậm chí bị giảm kích thước và số lượng tinh trùng trong tinh dịch có thể rớt xuống con số 0, trong điều kiện gọi là vô tinh.

Các căn bệnh như chlamydia và bệnh lậu, do vi khuẩn gây ra có thể gây viêm mào tinh hoàn.

Bộ phận này giúp kết nối với phần trên của tinh hoàn và là nơi trữ tinh trùng.

Nếu bộ phận này gặp vấn đề gì cũng tạo nên nguy cơ cho sự tồn tại của tế bào sinh sản nam.

WHO ước tính, chỉ tính riêng trong năm 2020, thì có 129 triệu ca mới mắc bệnh chlamydia và 82 triệu ca bệnh lậu ở nam giới và phụ nữ. Tỷ lệ này không thay đổi mấy hay còn trên đà tăng trong những năm gần đây.

Chuyên gia Radaelli thêm một căn bệnh thứ ba vào danh sách này, đó là bệnh nhiễm trùng do virus HPV gây ra.

“Căn bệnh này có thể ảnh hưởng đến việc sản sinh hoặc thậm chí DNA của tinh trùng,” ông Radaelli cho biết.

4. Để máy tính trên đùi

Vì tinh hoàn cần nằm ở mức nhiệt thấp hơn nhiệt độ cơ thể từ 1-2 độ C, các nghiên cứu đăng tải trong thập niên vừa qua cho thấy thói quen làm việc để máy tính trên đùi gây thêm rủi ro cho nhà máy sản xuất tế bào sinh sản nam.

Điều này bởi vì khi pin máy tính nóng lên thì có thể “nấu chín” cả tinh trùng.

Sau đó còn có một công nghệ, mà bác sĩ chỉ ra các hậu quả tiêu cực có thể có của các sóng điện từ, tín hiệu điện thoại và thậm chí internet không dây.

“Trong các nghiên cứu mang tính thử nghiệm được tiến hành trong phòng thí nghiệm, thì các nhân tố như wi-fi và sóng điện từ cũng ảnh hưởng đến tinh trùng”, ông nói.

“Nhưng vẫn không thể chắc chắn về việc liệu các công nghệ này có thật sự phá hủy những tế bào này hay không,” ông lập luận.

5. Chất gây rối loạn nội tiết

Cuối cùng thì, các chuyên gia cũng đề cập đến một loạt những hợp chất độc hại được biết đến với tên gọi chất gây rối loạn nội tiết.

Danh sách này bao gồm các chất gây ô nhiễm được phát hiện trong bầu khí quyển, cũng như nhựa và thuốc trừ sâu.

Những phân tử này có một cấu trúc rất giống với hormone trong cơ thể của chúng ta, và vì thế có khả năng gắn vào các thụ thể tế bào và kích hoạt những quá trình không mong muốn.

Một trong những diễn biến như vậy được phát hiện trong các nghiên cứu mới đây dường như đã ảnh hưởng đến sức khỏe sinh sản ở nam giới.

“Nhưng chúng tôi vẫn chưa biết chắc chắn quy mô của vấn đề này, và cũng có nhiều nghiên cứu đang được tiến hành để đưa ra kết luận,” ông Radaelli cho biết.

Một thế giới vô sinh?

Bên cạnh các nhân tố về môi trường và hành vi, đứng đằng sau việc sụt giảm số lượng tinh trùng, thì cũng có hai vấn đề mang tính bản chất đóng vai trò trong hiện tượng này.

Đầu tiên đó là gene. Ước tính là trong khoảng từ 10 đến 30% số ca khó có con là vấn đề DNA của nam giới.

“Chúng tôi biết là khả năng sinh sản suy giảm qua tuổi đời. Mặc dù sự sụt giảm này ở nam giới thì không rõ rệt như ở phụ nữ, nhưng cũng có sự sụt giảm hormone, vốn đóng vai trò quan trọng trong việc sản sinh tế bào sinh sản,” ông giải thích.

Nếu chúng ta xét đến vấn đề số lượng tinh trùng đã giảm 51% trong 50 năm qua, và tốc độ mà hiện tượng này diễn ra đã tăng tốc trong vòng hai thập niên qua, liệu con số này có tiến ngày càng gần mốc bằng 0?

Cuối cùng thì, tỷ lệ sụt giảm này tiếp tục ở mức hiện tại, trước năm 2050 thì nồng độ tế bào sinh sản trong tinh dịch sẽ gần bằng 0.

Nhưng chuyên gia Miranda thì không nghĩ kịch bản ngày tận thế này sẽ xảy ra.

“Tình trạng này có xu hướng ngày càng trở nên tồi tệ, nhưng ở điểm nào đó thì quá trình này sẽ giữ nguyên và chúng ta sẽ đạt mức bằng phẳng với sự trợ giúp của các công nghệ mới,” ông tiên đoán.

Cần làm gì?

Những người nam muốn có con có thể gia tăng cơ hội thành công bằng cách thay đổi lối sống để đảo ngược bất kỳ tổn thương nào gây nên đối với tinh hoàn.

Ví dụ, họ có thể giảm cân thông qua ăn uống cân bằng, tập thể dục đều đặn, và giảm hoặc bỏ đồ uống có cồn, thuốc lá và các chất gây nghiện hoàn toàn.

Nếu quan hệ tình dục để giải trí, với đối tượng quan hệ mang tính không thường xuyên, và không có mục tiêu có thai, thì cần phải thường xuyên sử dụng bao cao su để tránh bệnh lây nhiễm qua đường tình dục như chlamydia và bệnh lậu. Những người đã được tiêm vaccine HPV trong giai đoạn sớm ở tuổi trưởng thành thì thường được bảo vệ khỏi loại virus này và những tác hại mà căn bệnh này có thể gây nên đối với cơ thể.

Nhưng thậm chí nếu có thay đổi lối sống, việc có con vẫn khó khăn thì cần đi khám bác sĩ.

Theo các hướng dẫn quốc gia và quốc tế, thì thời gian tìm kiếm sự giúp đỡ từ chuyên gia phụ thuộc vào tuổi của người phụ nữ.

“Nếu phụ nữ dưới 35 tuổi, thì các cặp đôi nên cố gắng có con trong vòng một năm, với quan hệ tình dục đều đặn khoảng ba lần một tuần, theo dõi chu kỳ sinh sản,” theo chuyên gia Miranda.

Hiện nay, nếu đối tượng hơn 35 tuổi, thì việc thụ thai khó khăn trong hơn sáu tháng thì có khả năng đã chuyển sang một tín hiệu mang tính cảnh báo.

Điều này bởi vì lượng trứng từ độ tuổi này bắt đầu sụt giảm nhanh chóng hơn, và hơn hoãn hơn 12 tháng để tìm cau trả lời thì có thể là việc lãng phí thời gian nghiêm trọng, các bác sĩ cho biết.

“Cuộc điều tra cần bao gồm cặp đôi, để xem nguyên nhân nào và đưa ra các biện pháp điều trị tốt nhất,” Radaelli nói.

Nếu vấn đề nằm ở người nam, thì các chuyên gia thông thường kê toa thuốc bổ sung vitamin giàu chất chống oxy hóa, giúp bảo vệ tinh hoàn.

Điều này cũng có thể cần thiết để điều tiết hormone thông qua việc bổ sung chất.

“Và dĩ nhiên, có thể điều trị căn bệnh, là căn nguyên vấn đề thông qua thuốc và phẫu thuật,” Miranda nói.

“Nhiễm khuẩn thì có thể được điều trị bằng kháng sinh và những khuyến tật về hệ thống sinh sản có thể được xử lý bằng can thiệp phẫu thuật,” ông kết luận.

Và biện pháp cuối cùng, là các cặp đôi có thể sử dụng kỹ thuật sinh sản hỗ trợ, như thụ tinh trong ống nghiệm.(BBC)