Hành trình đưa con người trở thành kỳ quan vĩ đại nhất thế giới

Là con người có ý nghĩa như thế nào? Đó là một câu hỏi đơn giản, chỉ vài từ ngắn ngủi, nhưng nó mở ra cả một sự phức tạp, mâu thuẫn và bí ẩn vốn là bản chất nhân sinh.

Đó là câu hỏi mà chúng ta đã đặt ra hàng ngàn năm.

Các linh mục và nhà thơ, triết gia và chính trị gia, khoa học gia và nghệ sĩ tất cả đều đã tìm cách trả lời vấn đề hóc búa vô cùng này, nhưng tất cả đều không tới, không bao giờ nắm bắt được đầy đủ sự rộng lớn của trải nghiệm nhân sinh.

‘Là Con Người’

Một số người đã đến gần câu trả lời hơn những người khác.

Mất thêm 50 năm cho đến khi một bác sĩ Áo bắt đầu nói về sức mạnh tiềm ẩn của tiềm thức, nhưng ngay cả nhà phân tâm học Sigmund Freud cũng không thể đưa ra lời giải thích đầy đủ về ý thức.

Thật ra, cho đến nay, không ai đến được mức có thể mô tả được kỳ quan tuyệt diệu của việc sống làm người.

Một luồng điện chạy xẹt trong người khi ta hôn người yêu, tâm hồn khuấy động sâu sắc khi ta lắng nghe bản kinh cầu Requiem của Mozart và ta có niềm vui trọn vẹn khi cười lăn cười bò cùng những người bạn thân nhất chia sẻ câu chuyện vui.

Being Human (Là Con Người) là một mùa chương trình quan trọng mới ra mắt trên BBC Earth nhằm giúp chúng ta đến gần hơn đến việc hiểu chúng ta là ai. Tại sao chúng ta ứng xử như vậy? Làm thế nào ta sống tốt hơn? Làm sao chúng ta được như hiện nay? Tương lai của chúng ta là gì?

Trong khoảng thời gian một năm, chúng tôi sẽ dắt tay bạn và đào sâu vào những câu hỏi này, tìm hiểu mọi khía cạnh của nhân loại với đôi mắt tò mò mở to.

Chúng ta sẽ nhìn sâu vào trong trí não để xem những gì thúc đẩy hành vi chúng ta, gặp gỡ những con người phi thường, những người đã khám phá ra những bí mật để sống lâu và sống khỏe, đi một chuyến qua 2000 năm văn minh, du hành vào cơ thể người đang trưởng thành khi chúng ta đi từ chỗ đứa trẻ đến người lớn sinh ra đứa trẻ, trải nghiệm sự kịch tính trong các nghi thức khác lạ vốn mong muốn đánh lừa tử thần và theo dõi điều gì xảy ra trong cơ thể chúng ta trong hàng giờ, hàng ngày và hàng tháng sau khi chúng ta chết.

Lợi thế tiến hóa

Chúng tôi có loạt bài tuyệt vời từ các nhà sản xuất chương trình đẳng cấp thế giới sắp được ra mắt với đầy những ý tưởng kỳ diệu ở trên tuyến đầu của tư tưởng khoa học.

Chúng tôi muốn làm cho bạn suy nghĩ, nhưng chúng tôi cũng muốn giúp bạn cảm nhận. ‘Being Human’ sẽ là sự tôn vinh loài người. Chúng tôi muốn làm cho bạn dựng tóc gáy trước thời vận không ngờ của sự tồn tại của loài người.

Vậy câu chuyện của chúng tôi là gì?

Hãy bắt đầu với các dữ liệu. Chúng ta là một loài linh trưởng sinh ra từ thảo nguyên khô ở Đông Phi chỉ hơn 100.000 năm trước và kể từ đó đến tận ngày nay vẫn tiếp tục hành trình di cư.

Chúng ta không phải là loài mạnh nhất, nhưng chúng ta có não bộ lớn bất thường và dáng đứng thẳng, điều này cho chúng ta lợi thế lớn để nhìn lướt qua chân trời xa xôi để cảnh giới trước kẻ thù và tự do sử dụng đôi tay để làm các việc khác.

Theo thời gian, chúng ta bắt đầu định hình các công cụ.

Các công cụ này chỉ sơ khai, nhưng có thể rạch được da và thịt và đem đến cho chúng ta một lợi thế trong lúc tìm kiếm con mồi trong môi trường sống hoang dã.

Chúng ta có lẽ đã tiếp tục cuộc đời ngắn ngủi quay quanh việc săn bắn, man rợ và tàn bạo cho đến ngày nay, nhưng có một phát triển quan trọng – đó là ngôn ngữ.

Các loài khác có thể giao tiếp với nhau, nhưng chúng ta đã tiến hóa khả năng sử dụng giọng nói đáng kinh ngạc, có thể tạo ra những âm thanh không chỉ thể hiện các đồ vật mà còn cả các khái niệm.

Chúng ta đã học cách diễn đạt ý tưởng. Chúng ta có thể nói về nguy hiểm, hy vọng và tình yêu.

Chúng ta trở thành người kể chuyện, có khả năng đan cài các nội dung phổ biến để kể về chúng ta là ai và chúng ta nên sống như thế nào.

Từ thời điểm này, tốc độ thay đổi đã trở nên nhanh như điện.

Cách mạng số

Mười hai nghìn năm trước, chúng ta đã học cách thuần dưỡng cây cỏ và các loài động vật khác để làm thức ăn, và có thể ở lại một chỗ.

Chúng ta trở thành loài xã hội, xây dựng các cộng đồng phức tạp vốn trở thành các vương quốc, học cách giao thương với nhau bằng cách sử dụng một khái niệm gọi là tiền.

Cho đến 2.500 năm trước, một nhóm nhỏ những người ở Nam Âu và Trung Đông bắt đầu đặt ra những câu hỏi lớn chúng ta là ai. Cách sống tốt nhất là gì? Thế nào là cuộc sống tốt đẹp? Là con người có nghĩa là gì?

Cách chúng ta trả lời những câu hỏi này là cách chúng ta xây dựng nền văn minh, nghệ thuật và triết học.

Năm trăm năm trước, cuộc cách mạng khoa học bắt đầu, cho phép chúng ta khai thác tài nguyên trên hành tinh để sống lâu hơn và có năng suất cao hơn.

Khi cuộc cách mạng kỹ thuật số bắt đầu chỉ 50 năm trước, thế giới đã thu hẹp lại.

Chúng ta trở thành ngôi làng toàn cầu, hy vọng và ước mơ của chúng ta được chuyển đổi thành một dãy vô hạn những con số một và số không trên khắp không gian mạng.

Ngày nay, chúng ta đứng hiên ngang trên thế giới như một vị thần, với sức mạnh để vừa phá hủy hành tinh chúng ta vừa tạo ra sự sống.

Con người tương lai

Chúng ta thậm chí có thể những cá thể cuối cùng của loài người hoàn toàn là con người khi công nghệ sinh học và trí tuệ nhân tạo bắt đầu xé toạc cốt lõi cấu tạo làm nên chúng ta.

Thật vậy, chiến dịch ‘Being Human’ của chúng ta do Sophia, robot giống người thật một cách đáng kinh ngạc vốn đang tự hình thành trí thông minh, dẫn dắt.

Nó trông như con người, nó nói chuyện như con người, nhưng nó vẫn chưa thể suy nghĩ hay cảm nhận như con người.

Phải mất bao nhiêu năm nữa cho đến khi nó thực sự là một thành viên của loài người? Hay loài người chúng ta là thành viên trong cộng đồng của nó?

Câu chuyện của chúng tôi thật phi thường. Câu chuyện vĩ đại nhất từng được kể.

Và mặc dù đó là câu chuyện về sự phát triển đáng kinh ngạc của nhân loại, đó cũng là câu chuyện về cuộc sống của hàng tỷ cá nhân vang vọng đến ngàn năm sau, tất cả đều đều tràn đầy hy vọng và hứa hẹn, sự sợ hãi và nỗi thất vọng.

Khi chúng ta khám phá thêm về thực tế, sự tồn tại của chúng ta càng mất đi ý nghĩa, nó trở thành dòng chú thích biến mất giữa không gian và thời gian, một đốm bụi giữa vũ trụ vô biên.

Nhưng là con người tức là ở trung tâm vũ trụ để trải nghiệm tất cả các sắc màu và tiềm năng của cuộc sống.

Đây là những gì chúng tôi muốn tôn vinh trong chương trình ‘Being Human’ – lòng kính sợ trước sự tồn tại của con người và sự hồi hộp khi khám phá ý nghĩa là con người, kỳ quan lớn nhất trên thế giới, là như thế nào.

Bài tiếng Anh đã đăng trên BBC Earth.