Tân tổng giám đốc Tổ chức thương mại thế giới WTO, bà Okonjo-Iweala

Người từ Hoàng gia

Hôm nay bà Okonjo-Iweala, người Nigeria đã chính thức trở thành TGD của WTO. Năm nay bà 67 tuổi, là một nhà quản trị giàu kinh nghiệm tầm cỡ thế giới, cũng là một người nổi tiếng vì chống tham nhũng hiệu quả. Bà là con gái của Chukwuka Okonjo, là vua (Eze) của hoàng tộc Obahai ở Nigeria. Nhưng cả cha và mẹ bà không chỉ là người có tước hiệu đứng đầu hoàng tộc, mà đều là 2 giáo sư nổi tiếng của xứ họ với học thức cao và mong muốn cống hiến cho đất nước.

Là con nhà dòng dõi, bà được ăn học bài bản. Bà TN trung học tại quê nhà, và tới Mỹ theo học Đại học Harvard, tốt nghiệp thủ khoa ngành Kinh tế năm 1976. Sau đó bà nhận học bổng vào MIT học tiến sĩ và TN với luận văn Chính sách tín dụng, thị trường tài chính nông thôn, và sự phát triển nông nghiệp của Nigeria vào năm 1981.

Sau một thời gian dài làm việc tại nhiều nơi, bà được 2 lần bổ nhiệm làm Bộ trưởng Tài chính ở quê hương. Từ đó, bà giúp xứ của bà xóa nợ quốc tế 30 tỷ usd nhờ đàm phán tại Paris Club of Creditors. Bà tiến hành cải tổ năng lực quản lý kinh tế vĩ mô quốc gia đưa ra quy tắc tài chính mới dựa trên giá dầu thô làm ổn định nền kinh tế. Bà tạo ra minh bạch tài chính khi công bố chi tiêu của chính phủ trên báo, xây dựng hệ thống quản lý chính phủ điện tử, giúp Nigeria được các tổ chức quốc tế lớn đánh giá tín dụng.

Trong thời gian máu lửa này, bà kiên cường tấn công vào tham nhũng trong ngành dầu khí vốn nhiều bí ẩn của đất nước. Bắt đầu từ việc cho kiểm toán toàn bộ tài chính của ngành và công bố công khai cho dân để ai cũng biết chi tiết tình hình khai thác và kinh doanh vàng đen của xứ sở họ. Bà đã khiến 2 thẩm phán, 3 bộ trưởng, 2 phó đô đốc, 1 thống đốc bang, nhiều quan chức cao cấp hải quan mất chức. Và 500 người tổ chức lừa đảo thương mại quốc tế trên mạng từng làm ô danh chính quyền Nigeria phải vào tù. Nhờ các hoạt động của bà mà công quỹ đã loại được 62.893 nhân viên ma khỏi hệ thống và tiết kiệm cho chính phủ khoảng 1,25 tỷ đô la. Là vì có những kẻ tham tàn đã tạo ra chừng đó người để ăn lương hàng năm suốt nhiều năm dù không có thật.

Vì rất nỗ lực, bà đã bị kẻ xấu gây hại. Chúng bắt cóc bà cụ thân sinh ra bà đã 82 tuổi, một bác sĩ y khoa và giáo sư xã hội học về hưu. Chúng buộc bà phải từ chức. Quá thương mẹ, bà đã tính cách nhượng bộ. Nhưng cha của bà, giáo sư và là nhà toán học – kinh tế học rất cương cường không đồng tình. Cuối cùng, bọn bắt cóc đã phải thả mẹ của bà.

Ngoài thời gian cống hiến cho quê hương, bà đã có 25 năm làm việc tại Ngân hàng Thế giới với chức vụ cao nhất là giám đốc điều hành và Phó chủ tịch WB. Bà cũng là Chủ tịch Liên minh toàn cầu về vaccine và tiêm chủng (GAVI), đồng thời là đặc phái viên của Liên minh châu Phi (AU) trong cuộc chiến chống đại dịch viêm đường hô hấp cấp COVID-19.

Hiện nay, bà đã thắng cử và chính thức trở thành chủ tịch WTO Tổ chức thương mại thế giới. Bà đang giữ quốc tịch Mỹ. Bà Ngozi Okonjo-Iweala đã được vinh danh là 1 trong số 8 nữ chiến binh chống tham nhũng, người truyền cảm hứng bởi Tổ chức Minh bạch Quốc tế. Năm 2014, tạp chí Time bình chọn bà là 1 trong số 100 người có ảnh hưởng nhất trên thế giới.

Bà có chồng là một bác sĩ phẫu thuật thần kinh cùng quê Nigeria và họ sinh 4 con, trong đó có 1 nhà văn nổi tiếng.

Bà đã có một cuộc sống sôi nổi, xứng đáng với dòng tộc cao quý của bà, vừa có học thức cao, vừa cống hiến cho người dân quê hương, và phần còn lại cho cuộc sống của người dân toàn thế giới.