Vài giờ trước thời hạn chót 31 Tháng Tám mà Tổng Thống Joe Biden đưa ra cho đợt di tản cuối cùng, phi cơ của Không Quân Hoa Kỳ đưa toán quân nhân còn lại rời khỏi phi trường Kabul.
Suốt hai tuần trước đó, hàng ngàn binh sĩ khó nhọc bảo vệ cuộc di tản vội vã và nguy hiểm của hàng chục ngàn người Afghanistan, Hoa Kỳ và các nước khác sau khi Taliban trở lại nắm quyền lần nữa.
Tướng Frank McKenzie, tư lệnh US Central Command, cho hay những chiếc phi cơ cuối cùng cất cánh từ phi trường Kabul lúc 3 giờ 29 phút chiều Thứ Hai, giờ Washington, tức một phút trước 0 giờ sáng 31 Tháng Tám ở Kabul.
Ông McKenzie cho biết một số công dân Mỹ (có lẽ “vài trăm người”) còn ở lại, và ông tin rằng họ vẫn có cách rời khỏi Afghanistan.
Tổng Thống Biden cho hay chỉ huy quân sự đều ủng hộ kết thúc cuộc di tản, không nên kéo dài.
Ông nói ông yêu cầu Ngoại Trưởng Antony Blinken phối hợp với đối tác quốc tế buộc Taliban giữ lời hứa bảo đảm an toàn cho người Mỹ và những người khác muốn rời khỏi Afghanistan trong những ngày tới.
Những ngày trước đó, Phi Trường Quốc Tế Hamid Karzai ở Kabul trở thành căn cứ do Mỹ kiểm soát, căn cứ cuối cùng trong cuộc chiến 20 năm làm hơn 2,400 người Mỹ thiệt mạng.
Những giờ phút cuối cùng của cuộc di tản diễn ra hết sức căng thẳng. Binh lính Mỹ nhận nhiệm vụ đầy khó khăn là vừa đưa những người di tản cuối cùng lên phi cơ, cũng như đưa bản thân họ cùng một số thiết bị ra khỏi Afghanistan, vừa phải trông chừng mối đe dọa liên tiếp.
Ít nhất hai vụ tấn công thực sự xảy ra (do nhóm địa phương của tổ chức ISIS thực hiện) trong đó gồm vụ đánh bom tự sát hôm 26 Tháng Tám làm chết 13 quân nhân Mỹ và khoảng 170 người Afghanistan.
Đợt di tản cuối cùng hôm Thứ Hai hoàn thành lời hứa của Tổng Thống Biden chấm dứt cuộc chiến mà ông gọi là “cuộc chiến vĩnh viễn.”
Hoa Kỳ mở cuộc chiến này đáp trả vụ khủng bố khiến gần 3,000 thiệt mạng ngày 11 Tháng Chín, 2001, ở New York, Washington và Pennsylvania.
Tổng Thống Biden công bố quyết định rút quân hồi Tháng Tư, phản ánh sự chán ngán của người Mỹ đối với cuộc chiến Afghanistan. Giờ đây, ông bị chỉ trích cả trong lẫn ngoài nước, không phải vì kết thúc cuộc chiến, mà vì tổ chức đợt di tản cuối cùng đầy hỗn loạn.
Cuộc chiến Afghanistan tiêu tốn của Mỹ hơn $2,000 tỷ. Ngoài 2,400 người Mỹ thiệt mạng, hàng chục ngàn người Mỹ bị thương, và vô số người vẫn bị tổn thương tâm lý.
Hơn 1,100 binh sĩ của các nước đồng minh và hơn 100,000 binh sĩ cũng như dân thường Afghanistan thiệt mạng, theo dự án “Chi Phí Chiến Tranh” của Brown University.
Theo Tổng Thống Biden, lẽ ra cuộc chiến có thể kết thúc cách đây 10 năm, khi Mỹ tiêu diệt Osama bin Laden, thủ lĩnh al-Qaida, tổ chức khủng bố lên kế hoạch và thực hiện vụ tấn công 11 Tháng Chín từ lãnh thổ Afghanistan. Đến nay, al-Qaida bị tan rã đáng kể, khiến họ chưa thể tấn công Mỹ lần nữa.
Các ủy ban Quốc Hội dự trù sẽ tổ chức điều trần công khai để xác định sai lầm trong những tháng rút quân cuối cùng của Mỹ. Chẳng hạn, tại sao chính quyền Tổng Thống Biden không bắt đầu di tản sớm hơn công dân Hoa Kỳ cũng như người Afghanistan hợp tác với Mỹ trong cuộc chiến và do đó dễ bị Taliban trả thù? Hiện chưa rõ có bất kỳ công dân Hoa Kỳ nào muốn di tản nhưng còn kẹt lại hay không, nhưng có lẽ hàng ngàn người Afghanistan bị kẹt lại.
Lẽ ra cuộc di tản không kết thúc như thế này.
Sau khi công bố ý định rút toàn bộ lính chiến đấu, chính quyền ông Biden dự tính giữ Tòa Đại Sứ Hoa Kỳ ở Kabul mở cửa, sẽ được khoảng 650 lính Mỹ bảo vệ, trong đó gồm toán lính sẽ bảo vệ phi trường Kabul cùng quốc gia đối tác. Washington dự tính viện trợ cho chính quyền cũ của Afghanistan thêm nhiều tỷ đô la để vực dậy quân đội.
Taliban chiếm Kabul hôm 15 Tháng Tám nhanh đến mức chính quyền Tổng Thống Biden bất ngờ. Sự kiện đó buộc Hoa Kỳ rút sạch nhân viên Tòa Đại Sứ rồi hối hả đẩy nhanh chiến dịch di tản bằng cuộc không vận khổng lồ chủ yếu do Không Quân Mỹ thực hiện.
Cuộc không vận bắt đầu đầy hỗn loạn đến mức vài người Afghanistan thiệt mạng trên phi đạo, trong đó có ít nhất một người cố bám trên thân chiếc C-17 trong lúc chiếc phi cơ lao trên phi đạo.
Cho đến khi cuộc di tản kết thúc, hơn 100,000 người, chủ yếu dân Afghanistan, được di tản an toàn. (Th.Long) [kn]
Leave a Reply