Star Group Industrial (SGI) của Hàn Quốc và Baotou INST Magnetic của Trung Quốc sẽ cùng các công ty trong các lĩnh vực như điện tử và ô tô chuyển đổi dây chuyền lắp ráp trong bối cảnh các cấm vận thương mại đang gia tăng, và các khách hàng thậm chí yêu cầu phải có sự chuyển đổi, nguồn tin cho hay.

Trung Quốc là nước chiếm lĩnh thị trường nam châm và kim loại đất hiếm dùng để làm ra chúng.

Nam châm là cốt lõi để sản xuất các sản phẩm như xe điện, tua bin gió, vũ khí và điện thoại thông minh, khiến lĩnh vực này đặc biệt quan trọng về mặt chiến lược. Dù vậy, các nỗ lực để thách thức sự thống trị của Trung Quốc trong lĩnh vực này vẫn còn hạn chế.

Nước láng giềng Việt Nam, tuy nhiên, có trữ lượng đất hiếm chưa được khai thác chỉ đứng sau Trung Quốc, cũng như ngành công nghiệp xử lý đất hiếm còn non trẻ, mang lại cho nước này tiềm năng để trở thành đối thủ cạnh tranh lớn hơn nhiều, những người trong ngành cho hay.

Ví dụ, dự án tại Việt Nam của SGI, đặt mục tiêu đạt sản lượng 5000 tấn nam châm neodymium (NdFeB) mỗi năm, đủ cho hai triệu xe điện (Evs).

Dù vậy, Việt Nam sản xuất chỉ 1% lượng nam châm trên toàn thế giới, các số liệu của Adamas Intelligence cho hay, so với 92% của Trung Quốc.

Tuy nhiên, một số nhà máy của Trung Quốc có thể sản xuất gấp 10 lần sản lượng nam châm so với dự án của SGI, và Trung Quốc thống trị ngành khai thác và chế biến quặng.

Tuy nhiên, sự trỗi dậy của Việt Nam là rất đáng chú ý.

Nhà máy của SGI hoạt động hết công suất sẽ tạo ra được gần 3% lượng toàn cầu năm 2022, theo ước tính của Project Blue, một công ty tư vấn về vật liệu hiếm. Con số này tương đương với gần một nửa sản lượng nam châm neodymium mà Mỹ nhập khẩu năm ngoái, theo số liệu thương mại của Mỹ.

Tuy nhiên, giới chức Mỹ báo hiệu mối quan tâm ngày càng tăng tới tiềm năng đất hiếm của Việt Nam trong bối cảnh các cuộc đàm phán để nâng cấp mối quan hệ song phương vào năm nay, và Hàn Quốc đã ký một thỏa thuận với Việt Nam vào tháng Sáu để đẩy mạnh chuỗi cung cứng các khoáng sản quan trọng.

Các nhà sản xuất nam châm cũng bị Việt Nam thu hút bởi giá thành lao động rẻ và khả năng tiếp cận thị trường nhờ nhiều thỏa thuận tự do thương mại. Họ cũng muốn tiếp cận gần hơn với các khách hàng tại Việt Nam, chẳng hạn như các công ty ô tô và điện tử đang ngày càng cảnh giác với việc phụ thuộc quá nhiều vào nguồn cung cấp của Trung Quốc khi mối quan hệ giữa Washington và Bắc Kinh đang trở nên tệ đi.

Việt Nam là nước duy nhất ngoài Trung Quốc có mọi giai đoạn của chuỗi cung ứng nam châm, từ khai thác đất hiếm tới sản xuất hạ nguồn, một nhà tư vấn tại Việt Nam cho hay.

Chính phủ Mỹ có kế hoạch mở rộng sản xuất đất hiêm vào cuối thập kỷ này và đang đẩy mạnh năng lực tinh chế, mà Bộ năng lượng Mỹ ước tính đạt 3% thị phần toàn cầu.

Tuy nhiên, “bất cứ ai cố gắng xây dựng từ con số không chuỗi cung cứng từ khai thác tới nam châm là đang đối mặt với rất nhiều thách thức,” ông David Merriman từ Project Blue nói.

SGI, nhà cung cấp nam châm cho nhà sản xuất xe điện VinFast của Việt Nam và Hyundai Motor của Hàn Quốc, nói với Reuters rằng đã đầu tư 80 triệu USD vào nhà máy mới tại Việt Nam và sẽ bắt đầu sản xuất vào năm 2024.

Nhà máy này sẽ sản xuất gần gấp đôi sản lượng hiện nay – đang là 3000 tấn mỗi năm từ các nhà máy ở Hàn Quốc và Trung Quốc.

SGI mô tả sự đầu tư này như một phần của ‘biện pháp đối phó’ các hạn chế về thương mại có thể của Trung Quốc.

Công ty này nói họ chủ yếu lấy nguồn đất hiếm từ Trung Quốc nhưng đang tìm nguồn thay thế tại Việt Nam và Úc, đồng thời có kế hoạch phá triển một nhà máy xử lý đất hiếm tại Việt Nam.

Nhà cung cấp của Apple

INST của Trung Quốc chuẩn bị vận hành vào đầu tháng tới tại một nhà máy thuê ở bắc Việt Nam sau khi có được sự phê duyệt ‘bằng lời’ vào tháng Sáu, hai nguồn tin cho Reuters hay.

INST, một công ty nam châm lớn chuyên về thiết kế mạch, đã được thêm vào danh sách các nhà cugn cấp cho Apple năm 2021. Việc công ty này mở rộng sang Việt Nam là do yêu cầu từ các khách hàng về việc đa dạng hóa nguồn cung thay vì chỉ Trung Quốc, trong bối cảnh căng thẳng thương mại gia tăng.

Luxshare của Trung Quốc và Foxconn của Đài Laon nằm trong số các nhà cung cấp chính của Apple sản xuất các sản phẩm có nam châm tại Việt Nam, như máy tính bảng iPad và máy tính xách tay MacBook.

Một yêu cầu tương tự từ các khách hàng đã khiến một nhà sản xuất nam châm khác của Trung Quốc, Magsound, quyết định mở một nhà máy tại Việt Nam vào nửa đầu năm sau.

Tuy nhiên, sau khi được phê duyệt vào tháng Sáu, Magsound đã rút các kế hoạch vào tháng này do không đạt được các thỏa thuận về cung cấp với Luxshare.

Trong số các nhà sản xuất nam châm tại Việt Nam, Shin-Etsu Chemical của Nhật Bản đã mơ rộng các cơ sở vào năm nay sau khi quyết định vào năm 2017 về việc tăng gấp đôi công suất hàng năm tại đó lên 2.200 tấn.

Vào tháng Tư, Strategic Materials của Úc đã ký một thỏa thuận với một công ty lọc dầu của Việt Nam – nơi đã cam kết cung cấp đất hiếm để xuất khẩu sang Hàn Quốc(BBC)