Hàng trăm ngàn người lao động Mỹ đã ngưng làm việc giữa chừng để đình công trong năm nay. Thay vì là ngoại lệ, điều này có thể trở thành thông lệ.

Vào ngày 14/9, khi các thành viên của liên đoàn United Auto Workers (UAW), gồm ba nhà sản xuất ô tô lớn là General Motors, Ford và Stellantis ở vùng Trung Tây Mỹ đình công, đây dường như là một cách phù hợp để đẩy phong trào đình công ở Mỹ lên cao trào trong mùa hè năm nay. Và hành động tập thể này vẫn tiếp tục.

Năm 2023, chúng ta đã chứng kiến tình trạng đình công ở mọi ngành công nghiệp. Bắt đầu từ tháng 5, các nhà biên kịch Hollywood thuộc Hiệp hội Nhà văn Mỹ (WGA) đã bãi công trong 148 ngày trước khi đạt được một thỏa thuận dự kiến. Nghiệp đoàn Diễn viên Màn ảnh SAG-AFTRA, cũng đình công vào tháng 7 và hiện vẫn tiếp tục nghỉ việc. Các nhân viên Starbucks đang tham gia vào một loạt hoạt động đình công đang diễn ra; và các nhân viên tuyến đầu bao gồm các y tá, nhân viên khách sạn và phi công cũng đã đình công, một số công việc vẫn tiếp tục bị đình trệ. Cũng có những trường hợp lớn suýt xảy ra: vào tháng 7, công ty vận chuyển bưu kiện UPS đã ngăn chặn được một cuộc đình công vào giờ thứ 11 vốn có thể trở thành cuộc đình công lớn nhất trong lịch sử Mỹ của một công ty.

Ở các ngành công nghiệp khác nhau, người lao động tiếp tục đấu tranh để được bảo vệ như nhau: mức lương công bằng, tăng cường an toàn lao động và đảm bảo việc làm. Và khi những lo ngại ngày càng gia tăng, thậm chí còn tiến triển, các chuyên gia cho rằng các cuộc đình công của Mỹ có thể tiếp tục diễn ra. Họ sẵn sàng trở thành một phần trong tập quán của người lao động Mỹ khi họ đàm phán về điều kiện làm việc, đặc biệt là khi sự ủng hộ của công chúng tăng đột biến.

Trong thời đại đình công của chúng ta

Có vẻ như người lao động Mỹ đang đình công nhiều hơn, nhưng dữ liệu cho thấy số lượng các cuộc đình công gần ngang bằng với vài năm qua (không bao gồm năm 2020, trong thời kỳ đại dịch).

Tuy nhiên, trong khi số lượng các cuộc đình công tương đối không thay đổi, nếu không muốn nói là thấp hơn một chút vào năm 2023, thì số lượng người đình công vẫn vượt xa những năm trước, một phần là do các công đoàn có đông thành viên đã tham gia biểu tình. Chẳng hạn, hơn 150.000 công nhân của UAW đang đình công. Các cuộc đình công của WGA và SAG-AFTRA cộng lại đã khiến hơn 80.000 công nhân nghỉ việc và mất nhiều tháng lương.

“Đây chắc chắn là thời điểm quan trọng nhất đối với ngành lao động và là giai đoạn họ hoạt động mạnh nhất mà tôi từng thấy trong sự nghiệp của mình”, Sharon Block, giám đốc điều hành tại Trung tâm Lao động và Kinh tế của Trường Luật Harvard nói.

Những con số này thật đáng để mở rộng tầm mắt bởi vì, về mặt pháp lý, các cuộc đình công hàng loạt ở Mỹ rất khó diễn ra chứ chưa nói đến quy mô lớn như vậy.

Các chuyên gia cho biết luật lao động của Mỹ vẫn còn tương đối yếu so với các nước có nền kinh tế tương tự. Việc sa thải một công nhân thực sự là hợp pháp theo luật lao động liên bang, khiến các công đoàn gặp khó khăn trong việc thuyết phục các thành viên đình công ngay từ đầu. Các công ty có nghĩa vụ pháp lý phải đàm phán với các công nhân thuộc công đoàn, nhưng bà Block nói rằng họ có thể dễ dàng trì hoãn việc thương lượng và chấm dứt các cuộc đình công với rất ít hậu quả nghiêm trọng, nếu có, điều đó có nghĩa là không có gì đảm bảo rằng công nhân sẽ đạt được các thỏa thuận mà họ muốn.

Nhưng mùa hè năm nay, người lao động Mỹ vẫn sẵn sàng chấp nhận những rủi ro này.

Các chuyên gia chỉ ra nhiều lý do. Một số người lao động đang phản ứng trước tình trạng bất bình đẳng thu nhập ngày càng gia tăng, đặc biệt là trong bối cảnh giá cả tăng vọt trong nền kinh tế Mỹ đang suy thoái như hiện nay. Với việc người sử dụng lao động thường không muốn tăng lương để đáp ứng lạm phát gia tăng hoặc giải quyết các mối lo ngại về an toàn lao động trong môi trường có rủi ro cao, người lao động đã chuyển sang giải pháp ngừng làm việc để không chỉ duy trì cuộc sống hàng ngày mà còn đảm bảo điều kiện làm việc về cơ bản tốt hơn cho tương lai.

“Công đoàn của chúng tôi được tiếp thêm sức mạnh nhờ sự hỗ trợ to lớn từ các gia đình của người lao động và những người không có quyền lợi cá nhân trong cuộc đình công của chúng tôi, nhưng đã cho chúng tôi biết rằng thông điệp của chúng tôi đã gây được tiếng vang” – Stephani De Luca, một thành viên của Hiệp hội Nhà văn Mỹ nói.

“Có một sự thay đổi trong những người lao động Mỹ về những điều khoản có thể chấp nhận được, về giá trị của bản thân họ tại nơi làm việc và về việc đứng lên bảo vệ bản thân khi hai điều đó không phù hợp”, bà Block nói.

Tăng cường đoàn kết

Cốt lõi của nhiều cuộc đình công ở Mỹ năm nay là nhu cầu về mức lương đủ sống, bảo đảm việc làm, điều kiện làm việc tốt hơn và ý kiến của người lao động về công nghệ đang phát triển nhanh chóng như AI, về cơ bản có thể gây bất ổn cho toàn bộ các ngành công nghiệp.

William B Gould IV, giáo sư luật tại Đại học Stanford và cựu chủ tịch Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia, cho biết trong các nhà máy ô tô, công nhân ngày càng phải làm thêm giờ để bù đắp cho sự sụt giảm tương đối về thu nhập. Trong khi đó, những người sử dụng lao động không muốn trả lương cho nhân viên mới mà tiếp tục ép nhân viên hiện tại của họ phải làm thêm giờ nhiều hơn. Do đó, các yêu cầu của liên đoàn UAW bao gồm tăng lương 36% trong suốt 4 năm tới cũng như rút ngắn thời gian làm việc, cộng với hỗ trợ lương hưu tốt hơn và trả tiền chăm sóc sức khỏe cho người về hưu.

Tại UPS, công đoàn Teamsters muốn tăng lương trên danh nghĩa cho những người làm việc bán thời gian. Nhưng có lẽ quan trọng hơn, một trong những yêu cầu quan trọng của họ là việc đầu tư tốt hơn vào các thiết bị an toàn thiết yếu, bao gồm lắp đặt bộ điều hòa không khí cho các xe tải giao hàng, nơi tài xế thường làm việc ở nhiệt độ trên 38 độ C. Teamsters đại diện cho khoảng 350.000 nhân viên toàn thời gian và bán thời gian của UPS, những người sẵn sàng nghỉ việc cho đến khi công ty này đáp ứng được yêu cầu của họ.

Những vấn đề này không chỉ quan trọng đối với bản thân người lao động – mà còn gây được tiếng vang với công chúng Mỹ nói chung, đặc biệt là sau đại dịch. Dữ liệu của Morning Consult vào tháng 9/2023 cho thấy gần 60% người Mỹ đồng ý rằng mức lương công nhân nên tăng khi lương CEO tăng và rằng nghĩa vụ của công ty là cung cấp các biện pháp bảo vệ mạnh cho người lao động, ngay cả khi người tiêu dùng phải gánh chịu một số chi phí. Về cuộc đình công của UAW, hơn 50% người trưởng thành ở Mỹ ủng hộ việc bãi công.

Nhiều người dân Mỹ đã bày tỏ sự đồng tình rằng nhu cầu của người lao động ngày càng chính đáng. Và các cuộc đình công đã trở thành một phần thiết yếu trong các cuộc trò chuyện ở Mỹ, được báo chí đưa tin rầm rộ, đặc biệt là khi các nhân vật quan trọng thể hiện những hành động hỗ trợ chưa từng có.

Ngày 26/9, Tổng thống Biden đã xuống đường biểu tình ở Belleville, Michigan, ủng hộ các công nhân ô tô đình công và gặp chủ tịch UAW Sean Fain. Ở New York và Hollywood, hàng loạt người nổi tiếng đã đoàn kết ủng hộ WGA trong nhiều tuần. Diễn viên hài và người dẫn chương trình Drew Carey đã trả hơn nửa triệu USD để hỗ trợ các nhà biên kịch nổi tiếng ở California trong nhiều tháng.

Những người lao động này cũng đã tận dụng các kênh truyền thông xã hội theo những cách mới và ngày càng hiệu quả để nâng cao sự ủng hộ và tầm nhìn của công chúng cũng như cung cấp cho người ngoài cuộc vô số cách để thể hiện sự đoàn kết và thậm chí là tham gia.

Stephani De Luca, một thành viên của WGA, người biểu tình ở New York, cho biết: “Công đoàn của chúng tôi được tiếp thêm sức mạnh nhờ sự hỗ trợ to lớn từ các gia đình của người lao động và những người không có quyền lợi cá nhân trong cuộc đình công của chúng tôi, nhưng đã cho chúng tôi biết rằng thông điệp của chúng tôi đã gây được tiếng vang”.

‘Khi nào chúng ta sẽ đi biểu tình tiếp?’

Các chuyên gia cho rằng văn hóa đình công của Mỹ có thể tiếp tục diễn ra nếu người lao động ngày càng nhận thấy những phong trào này có thể phát huy tác dụng.

Quả thực, các cuộc đình công hàng loạt trong suốt lịch sử Mỹ đã mang lại cho người lao động nước này mọi thứ từ giảm giờ làm cho đến điều kiện làm việc an toàn hơn trong hàng chục ngành công nghiệp. Thành công của họ vẫn tiếp tục diễn ra vào năm 2023 theo những cách to lớn: chẳng hạn, các chuyên gia đã ca ngợi thỏa thuận dự kiến mà WGA đạt được với các hãng phim vào ngày 24/9 là một chiến thắng lịch sử, phi thường, vì các nhà biên kịch đã đạt được gần như mọi thứ họ yêu cầu khi cuộc đình công bắt đầu.

Các chuyên gia cho rằng người sử dụng lao động có thể phải đối mặt với đình công trong một thời gian dài, đặc biệt khi thái độ đối với công đoàn và hành động tập thể tiếp tục có chiều hướng tích cực, đặc biệt là trong giới lao động trẻ.

“Tôi nghĩ các nhà tuyển dụng đã hy vọng sau một tháng hoặc lâu hơn rằng chúng tôi sẽ kiệt sức và sẵn sàng làm việc”, Kurt Peterson, đồng chủ tịch của Unite Here Local 11, đại diện cho các nhân viên khách sạn đình công ở South California, cho biết. “Nhưng điều đó không đúng. Nhân viên của chúng tôi mạnh mẽ hơn bao giờ hết. Họ biểu tình hàng ngày, ngay cả khi họ không đình công. Và câu hỏi tôi thường nhận được nhất từ mọi người là: ‘Khi nào chúng ta sẽ đi biểu tình tiếp?'”