Trung Quốc vừa ban hành một quy định mới cho phép Cảnh sát biển Trung Quốc bắt và giam giữ người nước ngoài “xâm phạm hoặc có hành vi hỗ trợ xâm phạm” với thời gian lên tới 60 ngày. Hôm nay 23/5, Việt Nam lên tiếng nhưng không nêu rõ lập trường về quy định trên.

Tại họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao ngày 23/5, Phó phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam Đoàn Khắc Việt đã được hỏi về quy định mới của Trung Quốc.

Về vấn đề này, ông Việt nhắc lại quan điểm, lập trường của Việt Nam đối với hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa trên Biển Đông, theo báo Tuổi Trẻ.

“Việt Nam luôn kiên quyết, kiên trì bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán của Việt Nam tại các vùng biển, cũng như lợi ích chính đáng của công dân Việt Nam phù hợp công ước của Liên Hợp Quốc về Luật Biển năm 1982 và luật pháp của Việt Nam,” ông Việt trả lời.

Ông không nói cụ thể liệu Việt Nam có phản đối quy định mới của Trung Quốc hay không.

Quy định này của Trung Quốc sẽ có hiệu lực từ ngày 15/6, trong bối cảnh Việt Nam và Trung Quốc vẫn có nhiều tranh chấp về chủ quyền lãnh thổ.

Khác với Việt Nam, Philippines đã ra tuyên bố sẽ không cho phép cảnh sát biển Trung Quốc bắt giữ ngư dân Philippines bị cáo buộc vi phạm trong các vùng biển của nước này (Philippines).

Manila khẳng định sẽ phản đối bằng ngoại giao nếu Bắc Kinh áp dụng quy định trên.

Trung Quốc hiện đang tuyên bố chủ quyền trên phần lớn các khu vực giàu tài nguyên khoáng sản ở Biển Đông. Những khu vực này cũng được Việt Nam, Philippines, Brunei và Malaysia tuyên bố chủ quyền

Cũng tại cuộc họp báo của Bộ Ngoại giao Việt Nam, khi được hỏi về việc Trung Quốc đưa tàu bệnh viện thuộc Hải quân Quân Giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLAN) đến Hoàng Sa, ông Đoàn Khắc Việt nhấn mạnh: “Việt Nam kiên quyết phản đối mọi hoạt động liên quan vi phạm chủ quyền của Việt Nam.”

Thông tin về hoạt động của tàu bệnh viện Trung Quốc được hé lộ hôm 21/5 trên Đài truyền hình trung ương Trung Quốc (CCTV).

Tuy không nói rõ thời gian triển khai, CCTV cho biết đội ngũ bác sĩ của tàu đã khám sức khỏe, chẩn đoán và điều trị, tư vấn tâm lý cho các binh sĩ Trung Quốc đóng quân tại Hoàng Sa.

Theo báo Tuổi Trẻ, có những chuyên gia quốc tế đã cảnh báo rằng đây có thể là “cái bẫy cung ứng nhân đạo” của Trung Quốc “nhằm thúc đẩy các yêu sách vô lý trên Biển Đông”.

‘Hành động leo thang căng thẳng trắng trợn’

Theo một bài viết ngày 15/5 trên South China Morning Post (SCMP), dù luật và quy định hiện hành cho phép cảnh sát biển Trung Quốc bắt giữ các đối tượng tình nghi, đây là lần đầu tiên có một quy định nêu rõ quy trình thực thi pháp luật của lực lượng cảnh sát biển đối với việc bắt giữ hành chính.

Quy định mới cho phép cảnh sát biển Trung Quốc – tức hải cảnh – bắt và giam giữ lên tới 30 ngày mà không cần thông qua xét xử đối với người nước ngoài “xâm phạm hoặc có hành vi hỗ trợ xâm phạm” lãnh hải hoặc vùng biển mà Trung Quốc tuyên bố chủ quyền.

Đối với những vụ việc phức tạp, thời hạn giam giữ có thể được kéo dài đến 60 ngày.

Các nhà lập pháp và quan chức Philippines đã lên tiếng phản đối vì cho rằng quy định nói trên sẽ được áp dụng trên Biển Đông.

Ngày 19/5, Tổng thống Philippines Ferdinand Marcos Jr. đã kịch liệt phản đối hành vi đe dọa bắt giữ của Trung Quốc và cảnh báo: “Những hành động kiểu như vậy là hoàn toàn không thể chấp nhận được đối với Philippines. Chúng tôi sẽ thực hiện mọi biện pháp để luôn bảo vệ công dân của mình.”

Trong một tuyên bố vào ngày 18/5, Chủ tịch Hạ viện Ferdinand Martin Romualdez cho biết: “Những tuyên bố đầy hung hăng của Trung Quốc là hành động leo thang căng thẳng trắng trợn ở Biển Tây Philippines.”

Biển Tây Philippines là tên gọi mà Philippines đặt cho một khu vực ở Biển Đông, bao gồm khu vực quần đảo Trường Sa mà Philippines gọi là Kalayaan và vùng đặc quyền kinh tế (EEZ).

“Trung Quốc phải tôn trọng các phán quyết quốc tế… thay vì đơn phương áp đặt luật lệ và bắt nạt các quốc gia khác.”

Ông Romualdez cho biết Quốc hội Philippines “sẽ không chấp nhận bất kỳ vụ bắt giữ công dân hoặc ngư dân Philippines trong vùng đặc quyền kinh tế của chúng tôi”.

Trong một bài viết ngày 20/5 trên SCMP, Cựu thẩm phán Tòa án tối cao Philippines Antonio Caprio nói rằng Trung Quốc không có cơ sở pháp lý để bắt giữ người Philippines vì “theo UNCLOS, [các quốc gia] có quyền tự do hàng hải và hàng không ở tất cả các vùng hải phận quốc tế và đặc quyền kinh tế”.

“Quy định mới này vi phạm nguyên tắc căn bản của UNCLOS. Đây là luật tục quốc tế ràng buộc tất cả các quốc gia, ngay cả những nước không phải là thành viên của UNCLOS [tuân thủ].”

Trung Quốc và Philippines hiện cũng đang có nhiều xung đột trên Biển Đông.

Ngày 30/4, cảnh sát biển Trung Quốc đã bắn vòi rồng vào một tàu Philippines đang phân phối nhiên liệu và thực phẩm cho ngư dân Philippines gần bãi cạn Scarborough.

Ngày 23/3, nhiệm vụ tiếp tế định kỳ tới tiền đồn của Philippines ở Bãi Cỏ Mây đã bị hai tàu tuần duyên Trung Quốc cản trở. Hai tàu này đã bắn vòi rồng vào một tàu tiếp tế dân sự và khiến ba thủy thủ bị thương.(BBC)