Hôm 8/6, Đài Truyền hình Việt Nam (VTV) đã phát một video có độ dài 3 phút 40 giây với nhan đề “Thông tin xuyên tạc ẩn tu của ông Thích Minh Tuệ”. Nhiều người bày tỏ hoài nghi về video này.

Mục đích của phóng sự do VTV thực hiện được nêu rõ là để phản bác dư luận sai trái và tuyên truyền chính sách của Đảng Cộng sản và Nhà nước Việt Nam.

Ngay sau khi phóng sự của VTV được lên sóng, nhiều trang báo trong nước cũng đăng tải bài các bài viết với nội dung tương tự, nhằm “phản bác các luận điệu xuyên tạc chính sách tôn giáo ở Việt Nam” đến từ “các đối tượng chống phá”.

Sư Minh Tuệ nói gì trong phóng sự VTV?

Trong video, sư Thích Minh Tuệ được VTV giới thiệu theo tên thật là “ông Lê Anh Tú”.

Mô tả về việc tu tập của nhà sư, VTV cho biết hành trình của “ông Lê Anh Tú” thu hút đông đảo người theo dõi, tuy nhiên việc tụ tập đông người này đang đặt ra những thách thức cho công tác bảo đảm an ninh trật tự và an toàn giao thông.

“Mọi người về làm công việc của mình, chúng tôi không cần ai đi theo nữa vì đi theo vừa mất trật tự, vừa mất giao thông, chúng tôi cũng không cần như thế này,” VTV dẫn lời sư Minh Tuệ.

VTV nhận xét “cơn sốt Thích Minh Tuệ” khiến mạng xã hội tràn ngập hình ảnh, video về mọi hoạt động của ông. Nhiều người dân cho rằng sự chen lấn, hiếu kỳ và sự lợi dụng cho mục đích kinh doanh của một số cá nhân đã gây phiền hà cho sư Minh Tuệ.

Sau khi cuộc bộ hành dừng lại, mà theo Ban Tôn giáo Chính phủ Việt Nam cho biết là sư Minh Tuệ đã “tự nguyện dừng đi bộ khất thực”, VTV cho biết “một số đối tượng đã lợi dụng” việc ẩn tu của nhà sư để “xuyên tạc”, tung tin sai lệch về việc ông bị đàn áp, cưỡng bức.

VTV khẳng định sư Thích Minh Tuệ đã lên tiếng “trước thực trạng này” sau bảy ngày ẩn tu.

Trong phóng sự, sư Minh Tuệ nói rằng cả sức khỏe lẫn tinh thần đều tốt, vẫn đảm bảo để học theo lời dạy của Phật; rằng khi không có người dân tập trung đông, không gây ảnh hưởng tới xã hội thì ông vẫn học tập bình thường.

“Con cũng mong muốn khi mình đi ra đường, mọi người đừng tập trung như thế làm ảnh hưởng buộc mình không học được nữa. Họ đi theo để quay phim với làm những việc kiếm tiền hay gì đó thì không phù hợp,” sư Minh Tuệ nói trong phóng sự của VTV.

VTV còn cho biết gia đình của sư Thích Minh Tuệ đã làm đơn gửi cơ quan chức năng phản ánh các trường hợp lợi dụng đăng hình ảnh ông lên mạng xã hội gây ảnh hưởng đến ông và gia đình ông.

Cuối phóng sự, VTV thông tin có nhiều ý kiến ủng hộ việc gia tăng quản lý nội dung số để ngăn chặn việc những YouTuber, TikToker “vì lợi ích kinh tế sẽ tiếp tục bất chấp để kiếm tiền mà không quan tâm đến hậu quả có thể gây ra cho xã hội”.

Nghi vấn xung quanh phóng sự của VTV

Sau khi phóng sự được đăng tải trên các trang báo cũng như các trang mạng xã hội, có không ít người nghi ngờ về độ chân thực của video.

Đầu tiên, sư Thích Minh Tuệ “biến mất” trong khoảng khuya ngày 2, rạng sáng ngày 3/6 mà phóng sự của VTV lên sóng vào tối 8/6 với bối cảnh ghi hình là khi trời còn đang sáng.

Trong phóng sự, VTV cho biết sư Minh Tuệ xuất hiện sau “bảy ngày ẩn tu”, trong khi thực tế thì chưa đến sáu ngày, do đó nhiều người cho rằng có sự mâu thuẫn về thời gian.

VTV cũng không nêu rõ đã gặp nhà sư ở đâu, trong hoàn cảnh nào, làm sao VTV tìm được nhà sư,…

Sự nghi vấn vốn đã được công chúng đặt ra trước đó, vào thời điểm mà nhà sư cũng như đoàn bộ hành bỗng dưng “biến mất” vào khuya 2/6.

Đến ngày 3/6, báo chí trong nước đồng loạt đưa tin ông được đưa đi hỗ trợ làm căn cước công dân. Báo Pháp Luật TP HCM thông tin rằng Công an tỉnh Gia Lai đã thực hiện việc làm căn cước này.

Trong cùng ngày, một số hình ảnh được chia sẻ trên mạng xã hội cho thấy một nhóm nhà sư từng tham gia đoàn cùng sư Minh Tuệ đang ăn uống tại một quán phở ở xã Kỳ Liên, huyện Kỳ Anh, Hà Tĩnh.

BBC đã liên lạc với quán phở nói trên và được xác minh đúng là những nhà sư kia đã đến quán vào khoảng 8 giờ sáng ngày 3/6.

Báo chí trong nước không cho biết những người trong đoàn bộ hành đã đi tới đâu và đi bằng cách nào.

Việc những nhà sư đang ở Thừa Thiên-Huế bỗng nhiên xuất hiện tại Hà Tĩnh (hay có thể là Gia Lai đối với trường hợp sư Minh Tuệ) chỉ trong một thời gian ngắn như vậy dấy lên nhiều nghi vấn.

BBC đã nhận được nhiều thông tin cho biết đoàn đã bị giải tán ngay trong đêm khi đang nghỉ chân gần thành phố Huế, chứ không phải tự nguyện như thông báo của chính quyền.

Xuyên suốt phóng sự của VTV, nữ phóng viên Liên Liên (người phỏng vấn ông Minh Tuệ) và nhà sư không có thời điểm nào xuất hiện chung khung hình. Nhiều người cho rằng cảnh nền, ánh sáng của sư Minh Tuệ và phóng viên không ăn khớp với nhau.

Điều này khiến khán giả thắc mắc, không biết liệu đoạn phóng sự có bị cắt ghép hay không. Cảnh nền trong những khung hình của phóng viên Liên Liên bị làm mờ khá nhiều, càng khuếch đại sự nghi ngờ lên. Trong khi đó, cảnh nền của nhà sư là một gốc cổ thụ có quét vôi. Nhiều ý kiến cho rằng cảnh quay phóng viên và cảnh quay nhà sư được thực hiện khác thời điểm, thậm chí khác địa điểm.

Bên cạnh đó, không ít tài khoản mạng xã hội bình luận rằng gương mặt, cử chỉ của sư Minh Tuệ cho thấy ông đang ưu tư, lo lắng chứ không an yên.

Trong phóng sự, nữ phóng viên nói:

“Mới đây, gia đình ông Lê Anh Tú cũng đã có đơn đề nghị gửi các cơ quan chức năng xử lý những trường hợp lợi dụng hình ảnh của ông Lê Anh Tú để đăng tải trên các nền tảng mạng xã hội gây ảnh hưởng đến ông Lê Anh Tú và gia đình ông.”

Tuy nhiên, phóng sự không có khung hình nào cho thấy gia đình sư Minh Tuệ xác nhận đơn đề nghị này.

VTV ‘phản hồi’

Đến tối ngày 9/6, như một lời phản hồi sau những nghi ngờ của công chúng, kênh YouTube VTV24 đã đăng một đoạn video dài 2 phút nhan đề “Ông Thích Minh Tuệ chưa xác định thời gian tiếp tục bộ hành khất thực”.

Lần này sư Thích Minh Tuệ và nữ phóng viên Liên Liên đã xuất hiện trong một khung hình, bao quanh bởi cây cỏ, tuy VTV vẫn chưa thông tin rõ về thời gian và địa điểm ghi hình.

Cảnh quan xung quanh có sự khác biệt so với video ngày 8/6 khi sư Minh Tuệ không còn ngồi nơi gốc cổ thụ sơn vôi trắng nữa. Ông vẫn giữ nguyên trang phục như lâu nay.

Phóng viên Liên Liên xuất hiện với trang phục khác so với phóng sự ngắn phát ngày hôm trước và cảnh nền trong khung hình của cô cũng không còn bị làm mờ quá nhiều.

Trong video đầu, nữ phóng viên dường như đang đứng giữa một công viên có nhiều cây cao thì ở video này, cô ngồi giữa một bãi đất um tùm những lùm cây nhỏ.

VTV cho biết đến nay sư Thích Minh Tuệ vẫn chưa xác định thời gian tiếp theo để bộ hành khất thực, nhưng ông đã lên kế hoạch cho việc tu tập của mình. Trong trường hợp người dân “vẫn tụ tập gây mất an ninh trật tự, mất an toàn giao thông” thì sư Thích Minh Tuệ sẽ lựa chọn địa điểm để an trú.

“Mình ở một cái trú xứ nào đấy, một cái núi nào đấy, cái hang đá nào đấy hay cái gì rồi mình xuống gần làng đó mình khất thực, mình tu hành cho mình thôi,” sư Minh Tuệ nói trong video của VTV.(BBC)

Ghi chú: Phần này được cập nhật vào tối 9/6.