Trung Quốc chuyển giao hai tàu chiến và cảng nước sâu cho hải quân Campuchia

Các chuyên gia phân tích nghi ngờ rằng việc chuyển giao này là một phần trong thỏa thuận của Campuchia cho phép Trung Quốc quyền tiếp cận đặc biệt vào căn cứ ở Vịnh Thái Lan

Trung Quốc có thể sẽ sớm chuyển giao cho hải quân Campuchia hai tàu chiến và cảng nước sâu đủ sức chứa cho tàu sân bay và các cơ sở liên quan đang được xây dựng ở căn cứ bên bờ biển của Campuchia. Các nguồn tin giấu tên biết rõ về thông tin này cho RFA biết như vậy.

Khoảng 100 tàu hải quân Trung Quốc đã làm việc “ngày đêm” tại căn cứ hải quân Ream ở tỉnh Sihanoukville của Campuchia ở Vịnh Thái Lan để chuẩn bị chuyển giao quyền kiểm soát cho Campuchia, có nhiều khả năng là vào cuối tháng 9 này, các nguồn tin cho biết.

Một phần của căn cứ hiện không cho phép nhân viên Campuchia vào, các nguồn tin cho biết, nhưng các cơ sở này – tất cả đều do Trung Quốc tài trợ và xây dựng – sẽ sớm được bàn giao.

Đổi lại, theo các nhà phân tích, có khả năng hai nước đã đạt được một thỏa thuận cho phép hải quân Trung Quốc đặc quyền tiếp cận với căn cứ mới, nơi cho đến lúc này không có một tàu hải quân nước ngoài nào được phép đậu.

Hai tàu của hải quân Trung Quốc có thể được nhìn thấy đang đậu ở cảng mới, cạnh khu vực đang được xây dựng, một hóng viên của RFA đã nhìn thấy chúng trong chuyến thăm gần đây tới khu vực này.

Các cần cẩu và xe tải cũng được nhìn thấy ở các tòa nhà mới xây.

Hai tàu hải quân Trung Quốc mà RFA xác định là các tàu hộ tống Type 056A có tên lửa với số hiệu là 630 và 631, sẽ được chuyển giao cho hải quân Campuchia cùng với những cơ sở mới, theo các nguồn tin giấu tên vì lý do tính nhạy cảm của vấn đề.

Hải quân Trung Quốc đã đào tạo các nhân viên hải quân Campuchia để vận hành các tàu này kể từ tháng 12 năm ngoái khi hai tàu cùng loại đến căn cứ Ream. RFA đã đưa tin đầu tiên về chuyến thăm của hai tàu.

Nhiều nhà phân tích quân sự, bao gồm ông Collin Koh – chuyên gia cấp cao ở Trường Nghiên cứu Quốc tế Rajaratnam ở Singapore, trước đó đã nói với RFA rằng Campuchia có khả năng đã cho phép các tàu Trung Quốc được triển khai đến Ream định kỳ, “không phải đậu cố định” để tránh vi hiến.

Chuyên gia cấp cao Thomas Shugart thuộc Trung tâm An ninh Mỹ mới ở Washington nói rằng sẽ có ít nhất sự hiện diện hậu cầu bán cố định của hải quân Trung Quốc ở căn cứ này để hỗ trợ các tàu chiến đến thăm.

Theo các hình ảnh vệ tinh, cảng mới được ước tính có chiều dài 300 mét và “phải có khả năng chứa bất cứ tàu nào của hạm đội thuộc hải quân Trung Quốc, bao gồm cả loại tàu sân bay mới Type 003” – ông Shugart nói với RFA.

Căn cứ hải quân của Campuchia đã có sự mở rộng và nâng cấp nhanh chóng, mạnh mẽ trong năm qua, theo các hình ảnh vệ tinh.  Các quan sát thực địa của nhân viên RFA xác nhận rằng ngoài cảng mới, căn cứ bây giờ còn có ụ khô, cầu tàu và nhiều tòa nhà lớn bao gồm cả văn phòng và doanh trại.

RFA đã liên  hệ với Bộ Quốc phòng Campuchia để có nhận xét về thông tin mới chuyển giao tàu chiến và bến cảng nhưng hiện chưa nhận được phản hồi.

Hoa Kỳ lo lắng

Campuchia và Trung Quốc bắt đầu xây dựng cảng hải quân Ream với sự trợ giúp vốn từ Bắc Kinh vào tháng 6/2021 khiến Hoa Kỳ phải cảnh báo và một vài nước láng giềng của Campuchia lo lắng về sự hiện diện quân sự đang gia tăng của Trung Quốc rất gần với vùng Biển Đông đang có tranh chấp.

Hoa Kỳ đã bày tỏ “quan ngại nghiêm trọng” về sự kiểm soát rõ ràng của Trung Quốc đối với các phần của cơ sở hải quân ở Campuchia.

Nhiều cơ sở do Mỹ tài trợ bao gồm cả trụ sở tác chiến của Hội đồng Quốc gia về An ninh Biển và Cơ sở bảo hành xuồng khí cao tốc bị phá và thay mới ở căn cứ này vào năm 2020.

Vào năm 2021, một cơ sở được xây dựng bởi Việt Nam với tên gọi là tòa nhà “Hữu nghị Việt Nam” cũng bị dỡ bỏ ở căn cứ này nhằm tránh gây xung đột với nhân viên Trung Quốc.

Campuchia đã nhiều lần phản bác thông tin rằng Trung Quốc được cho phép có quyền tiếp cận đặc biệt vào căn cứ này, đồng thời nói rằng điều này là vi phạm Hiến pháp Camphuchia.

Quan chức Trung Quốc cũng nói rằng việc trợ giúp nâng cấp và cải tạo căn cứ hải quân Campuchia là nhằm nâng cao khả năng cho Campuchia trong việc duy trì toàn vẹn chủ quyền và chống tội phạm trên biển, không phải để có được một căn cứ quân sự tiềm tàng.

Các nhà phân tích quân sự đặt câu hỏi về sự hiện diện liên tục của hai tàu chiến Trung Quốc ở căn cứ – điều mà theo ý kiến của họ là chỉ dấu cho thấy Trung Quốc đang thiết lập sự hiện diện thường xuyên ở Vịnh Thái Lan.

Mặc dù vậy, phân tích của RFA đã xác định rằng hai tàu chiến ở Ream trong tháng này khác với hai tàu chiến có mặt ở đây hồi tháng 12 năm ngoái. Hai tàu chiến đó là các tàu chiến nước ngoài đầu tiên được phép đậu ở căn cứ này.

Các tàu chiến trước đó là Wenshan (số 623) và Bazhong (số 625). Các tàu này, ngoài việc đào tạo cho nhân viên hải quân Campuchia, còn tham gia vào cuộc tập trận chung Rồng Vàng diễn ra vào tháng năm vừa qua với các tàu của hải quân Campuchia.

Các tàu chiến Trung Quốc đậu ở cảng vào tháng này là Aba (số tàu 630) và tàu Tianmen (số tàu 631), cả hai được hạ thủy vào tháng 1/2021.

Tàu hộ tống Type 056A có chiều dài 90 mét tương tự như tàu chiến do Mỹ chế tạo, phù hợp với các chuyến đi tầm trung và được trang bị vũ khí chống tàu ngầm. Hạm đội Biển Nam của hải quân Trung Quốc chịu trách nhiệm về các hoạt động ở khu vực Đông Nam Á hiện có 20 tàu như vậy.

Trung Quốc đã ngừng việc chế tạo tàu Type 056A vào năm 2019 sau tàu Aba.

Người phát ngôn Bộ Quốc phòng Campuchia, tướng Chhum Socheat phát biểu hồi tháng 5 vừa qua rằng Phnom Penh đang có kế hoạch mua thêm các tàu như vậy để phục vụ nhu cầu của mình. Hiện không rõ liệu Campuchia có phải trả tiền mua tàu và trả bao nhiêu cho hai tàu hộ tống khi được chuyển giao vào tháng tới.

RFA cũng nhìn thấy lần đầu khu vực ở Công viên Quốc gia Ream gần căn cứ hải quân đã được giao cho Bộ Quốc phòng Campuchia xây dựng một trụ sở và bộ chỉ huy phòng không, cũng như một hệ thống radar hải quân. Công trình xây dựng đã bắt đầu tại hiện trường nơi cây cối đã bị chặt để phát quang và xây đường.(RFA)