Ông Sơn đưa ra thông điệp trên trong lúc đang có chuyến công du tại Mỹ.

Theo thông báo của Bộ Ngoại giao Việt Nam, chuyến thăm này nhằm mục đích triển khai tuyên bố chung giữa Tổng Bí thư Đảng Cộng sản Việt Nam Nguyễn Phú Trọng và Tổng thống Mỹ Joe Biden hồi tháng 9/2023 về nâng cấp quan hệ Việt-Mỹ lên Đối tác Chiến lược toàn diện.

Trấn an Mỹ, thăm Trung Quốc

Trong khuôn khổ chuyến đi, vào hôm thứ Hai (25/3), Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn đã có cuộc hội đàm với Ngoại trưởng Mỹ Antony Blinken, Cố vấn An ninh Quốc gia Mỹ Jake Sullivan và Tổng Giám đốc Cơ quan Phát triển Quốc tế Mỹ (USAID) Samantha Power.

Chuyến đi của ông Sơn diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang có những xáo động về nhân sự cấp cao làm nảy sinh các quan ngại về bất ổn chính trị.

Ông Võ Văn Thưởng là chủ tịch nước thứ hai của Việt Nam từ chức trong thời gian hơn một năm trở lại đây.

Khi được hỏi về việc ông Thưởng từ chức, ông Sơn đã trả lời Viện nghiên cứu Brookings Institution từ Washington rằng Việt Nam đang thực hiện một chiến dịch chống tham nhũng được cộng đồng quốc tế và các doanh nghiệp hoan nghênh.

“Tôi nghĩ rằng việc thôi chức của chủ tịch nước không ảnh hưởng đến những chính sách phát triển kinh tế và đối ngoại của chúng tôi,” ông nói.

“Nếu quý vị nhìn vào tình hình ở Việt Nam, chúng tôi có hệ thống lãnh đạo tập thể, quyết định chính sách đối ngoại và chiến lược phát triển kinh tế một cách tập thể.”

Ông Sơn viện dẫn việc Đại hội Đảng Cộng sản được tổ chức năm năm một lần, là dịp để các lãnh đạo đảng vạch ra và thống nhất những kế hoạch phát triển kinh tế.

“Và tôi nghĩ [nếu] một hoặc hai nhân vật trong ban lãnh đạo từ chức thì cũng không thay đổi tình hình chung này.”

Bộ trưởng Bùi Thanh Sơn cũng đề cập tới việc mong muốn Mỹ sớm công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường.

Mỹ vẫn đang coi Việt Nam là một “nền kinh tế phi thị trường” trong các vụ kiện thương mại, điều có thể dẫn tới sự gia tăng đáng kể của thuế chống bán phá giá.

Việt Nam đã đệ đơn yêu cầu Mỹ xem xét việc công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường từ tháng 9/2023, viện dẫn những cải cách kinh tế trong các năm qua.

Hiện Washington vẫn đang trong quá trình xem xét và sẽ đưa ra quyết định cuối cùng vào khoảng giữa tháng 7/2024.

Trước đó trong năm, đại sứ Việt Nam tại Washington từng cảnh báo rằng việc duy trì các mức thuế phạt hệ quả lên hàng hóa Việt Nam sẽ ảnh hưởng xấu tới mối quan hệ song phương đang ngày càng bền chặt giữa hai nước.

Ông Sơn cho rằng Mỹ và Việt Nam nên thúc đẩy hợp tác kinh tế thương mại và đầu tư sau khi thiết lập quan hệ Đối tác Chiến lược Toàn diện vào tháng Chín năm ngoái.

“Chúng ta nên tập trung tới khả năng phục hồi của chuỗi cung ứng, tính liên kết của hạ tầng kỹ thuật, nền kinh tế số, năng lượng, nền kinh tế xanh và hậu cần,” ông Sơn nói.

Trong một diễn biến liên quan, vào ngày 18/3, Trưởng Ban Đối ngoại Trung ương Đảng Cộng sản Việt Nam Lê Hoài Trung đã lên đường đến thăm Trung Quốc.

Theo phóng viên TTXVN tại Bắc Kinh, ngày 22/3, ông Lê Hoài Trung đã có các cuộc hội kiến với Ủy viên Thường vụ Bộ Chính trị, Bí thư Ban Bí thư, Chánh Văn phòng Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc Thái Kỳ; Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ nhiệm Văn phòng Ủy ban Công tác đối ngoại Trung ương, Ngoại trưởng Vương Nghị.

Trong các cuộc hội kiến, ông Trung đã đề nghị hai bên cùng nỗ lực thực hiện tốt nhận thức chung cấp cao và tăng cường tin cậy chính trị, theo báo Nhân dân.

Có thể hiểu là trong chuyến thăm này, đoàn của Đảng Cộng sản Việt Nam cũng đã cập nhật cho phía Trung Quốc về những diễn biến chính trị gần đây ở trong nước.

Từ ngoài nhìn vào vẫn bấp bênh

Sự kiện Chủ tịch nước Võ Văn Thưởng từ chức làm dấy lên những câu hỏi về ổn định chính trị của Việt Nam, đặc biệt là việc ông Thưởng chỉ mới nhậm chức vào đầu năm ngoái, sau khi người tiền nhiệm Nguyễn Xuân Phúc đột ngột bị miễn nhiệm.

Ổn định chính trị là cực kỳ quan trọng đối với các tập đoàn đa quốc gia có hoạt động sản xuất lớn tại Việt Nam, bao gồm cả Apple của Mỹ, tập đoàn có nhiều nhà cung cấp từ nước này.

Yếu tố ổn định chính trị cũng tác động không nhỏ tới quyết định của những nhà đầu tư quan tâm tới nước này.

Được coi là trung tâm sản xuất chế tạo ở khu vực Đông Nam Á, Việt Nam có vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) lũy kế vượt qua tổng sản phẩm quốc nội (GDP).

Các nhà phân tích cho rằng sự ổn định này, vốn được đảm bảo qua nhiều thập kỷ bởi một chính phủ chịu kiểm soát chặt chẽ của Đảng Cộng sản, có vẻ đã bắt đầu lung lay.

Đánh giá này được đưa ra ngay cả khi họ đồng ý rằng những thay đổi lãnh đạo mới đây sẽ không ảnh hưởng đến các chính sách chủ chốt của đất nước, bao gồm cả đường lối “ngoại giao cây tre” nhằm duy trì quan hệ tốt với cả Mỹ và Trung Quốc.

Giờ đây, những nhà đầu tư vốn ca ngợi sự ổn định chính trị của Việt Nam có thể sẽ không an tâm với sự ra đi đột ngột của hai vị chủ tịch nước chỉ trong một thời gian ngắn, theo Reuters.

Việc ông Thưởng bị miễn nhiệm có thể khiến các quyết định chính sách và hành chính càng trễ nải, khi mà các quan chức phụ trách cứ canh cánh nỗi lo liên quan đến diễn biến của chiến dịch chống tham nhũng, theo một cố vấn cho các công ty nước ngoài có trụ sở tại Việt Nam.

Trong một cuộc phỏng vấn với BBC News Tiếng Việt ngày 20/3, Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang, nghiên cứu viên khách mời thuộc Viện ISEAS (Singapore), nhận định rằng việc sai phạm của ông Thưởng được cho là đã xảy ra từ khoảng 10 năm trước sẽ tạo “tâm lý tương đối là bất an trong hệ thống bộ máy quan liêu của nhà nước”.

“Người ta không thể nào biết được quá trình hồi tố sẽ đẩy tới mức nào, và ai sẽ an toàn, ai sẽ không,” ông nói.

Báo The Guardian cũng trích lời Tiến sĩ Nguyễn Khắc Giang nhận định rằng việc từ chức của hai chủ tịch nước trong vòng chưa đầy hai năm không phải là dấu hiệu tốt đối với một quốc gia thường tự hào về ổn định chính trị.

“Dù khu vực FDI đã phần nào được tách khỏi chiến dịch chống tham nhũng, nhưng sự bất ổn có thể khiến các nhà đầu tư nước ngoài sẽ chọn cách chờ đợi và theo dõi thêm giữa bối cảnh chính trị khó lường của Việt Nam,” ông Giang nói.

Ngày 20/3, sau khi ông Thưởng được Trung ương Đảng đồng ý cho thôi chức, Reuters đã dẫn nhận định của ông Florian Feyerabend, trưởng đại diện tại Việt Nam của Viện KAS (Konrad-Adenauer-Stiftung), rằng diễn biến gần đây trên chính trường Việt Nam dấy lên những nghi vấn về “tính khó dự báo, độ tin cậy và hoạt động nội bộ của hệ thống” – những yếu tố ảnh hưởng mạnh mẽ tới các quyết định đầu tư.

Trong bài bình luận trên tờ Bloomberg, bà Karishma Vaswani đánh giá rằng Việt Nam đang trên bờ vực mất đi sức hút từ chiến lược “Trung Quốc + 1” – chiến lược kinh doanh do các tập đoàn đa quốc gia áp dụng để tránh chỉ đầu tư vào Trung Quốc và đa dạng hóa hoạt động kinh doanh sản xuất sang các quốc gia khác.

Nhiều doanh nghiệp đã chuyển hướng đầu tư vào Việt Nam do ảnh hưởng từ cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung, với đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng đến 32% trong năm 2023, thu hút gần 36,61 tỷ đô la tiền đầu tư.

Giờ đây, với việc ông Thưởng từ chức, bà Vaswani đánh giá rằng sẽ có lo ngại lan rộng ở Washington, sau khi Mỹ và Việt Nam vừa mới nâng cấp quan hệ chỉ sáu tháng trước.

Bà cho rằng bất kỳ dấu hiệu bất ổn chính trị nào của Việt Nam cũng có thể ảnh hưởng tới kỳ vọng Mỹ dành cho quốc gia Đông Nam Á.(BBC)