1, Bánh chưng
“Thịt mỡ, dưa hành, câu đối đỏ
Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh”
“Thấy bánh chưng là thấy tết”
Mỗi dịp tết đến xuân về, dù có đi đâu, ở đâu, mâm cơm của người Việt vẫn không thể thiếu được chiếc bánh chưng xanh. Trong tâm trí của người Việt Nam, bánh chưng là món ăn mang đậm bản sắc dân tộc, mang ý nghĩa “uống nước nhớ nguồn”, và mang cả những kỷ niệm thời thơ bé của mỗi người.
Những bữa cơm sum họp đầu năm mới và những ngày quây quần bên bếp lửa trông nom nồi bánh chưng là những điều luôn hiện hữu mỗi khi nhắc đến món ăn đặc biệt này.
Bánh muốn ngon thì cần chuẩn bị nguyên liệu thật chu đáo. Lá dong cần chọn lá đẹp, gạo ngâm và đãi thật kỹ, đậu xanh đồ vừa chín tới, thịt có cả nạc, bì, mỡ, ướp đủ gia vị, gói xong phải luộc ngay bánh mới xanh.
Để chiếc bánh vuông đẹp, “chín rền” thì lúc gói phải “đỗ trong gạo, gạo trong lá”, gói chặt tay, không cần ép mà bánh vẫn để được lâu. Khi chín, bánh có màu sắc xanh dịu nhẹ của lá dong, có độ dẻo ngọt của nếp, vị thơm của đậu xanh, béo ngậy của thịt lợn, tất cả hòa quyện thành một món ăn vừa thơm ngon, vừa độc đáo. Khi ăn bánh chưng, người ta có thể chấm với nước mắm thật ngon, thêm củ hành muối, củ cải dầm hay dưa góp sẽ càng đậm đà, khó quên.
2. Dưa hành
Mâm cơm tết thường mang ngụ ý mong cả năm sung túc, no đủ, vậy nên thường được chuẩn bị kỹ lưỡng từ những món ăn cao lương mỹ vị đến những món bình dị, đời thường nhất như dưa hành muối.
Dưa hành được muối vào những ngày đông, khi hành củ vừa được thu hoạch từ vụ hoa màu, để đúng dịp tết thì chín vừa tới, có vị chua nhẹ và không bị hăng.
Dưa hành muối ngon có củ hành màu trắng ngà, chín mà không ủng nước, giòn nhưng không bị hăng, chua nhưng không bị gắt, vị thanh nhẹ.
Trong mâm cơm tết, ngoài những món béo ngậy, giàu chất đạm như thịt gà, giò chả thì không thể thiếu vị chua giòn thơm của những củ hành muối. Vừa được ăn những món cầu kỳ hơn ngày thường, lại vừa được thưởng thức cái không khí nô nức, vui vầy của ngày xuân mới với những củ hành giòn ngọt… thật đúng là như ý, hảo hợp biết bao!
3, Xôi gấc
Theo quan niệm lâu đời của người Việt, màu đỏ là màu may mắn, sung túc cho mọi người, mọi nhà. Vì vậy xôi gấc là món không thể thiếu trong mâm cơm ngày tết truyền thống với hy vọng cho một năm mới may mắn, vui vẻ.
Màu đỏ của gấc là màu tự nhiên của đất trời, tạo ra sự dung hòa, thuận lợi cho năm mới.
Xôi gấc có vị dẻo thơm của những hạt lúa nếp, màu đỏ tươi tắn, chứa đựng đủ vị bùi, béo, ngậy,… rất ngon từ quả gấc. Đây là món ăn mang vị ngon lạ trong ngày tết, đồng thời gửi gắm giá trị tinh thần của người Việt.
Mỗi phiên chợ giáp tết, dù nông thôn hay thành phố, dù bận bịu sắm tết hay dọn dẹp nhà cửa thì người ta vẫn cố tìm mua những quả gấc đỏ tươi để thổi những đĩa xôi gấc đỏ thắm ngon miệng nhằm cầu mong cho một năm sung túc.
4. Giò lụa
Giò lụa (miền Bắc) hay còn gọi chả lụa (miền Nam) là món giò dân dã phổ biến trong các bữa ăn hàng ngày cũng như là trong mâm cỗ ngày lễ Tết. Giò lụa được làm từ nguyên liệu thịt nạc thăn xay nhuyễn kết hợp với nước mắm ngon, gói trong lá chuối xanh mướt và luộc chín.
Giò lụa ngon là loại giò lụa có khoanh giò màu trắng ngà hơi ngả sang màu hồng nhạt, bề mặt mịn màng, không bị khô, cứng hay bã. Giò lụa ngon khi có mùi hương đặc trưng của thịt luộc và lá chuối tươi, ăn vào có vị ngọt đậm đà.
5. Gà luộc
Gà luộc là món gần như không thể thiếu trong mọi mâm cỗ, đặc biệt là ngày tết. Trong quan niệm xưa, trong 12 con giáp, gà là biểu tượng cho sự cương trực và mạnh mẽ và đại diện cho 5 đức tính lớn: Văn Võ Dũng Nhân Tín. Nhiều người tin rằng, dâng gà luộc để cúng giao thừa sẽ mang tới khởi đầu thuận lợi cho năm mới.
Gà luộc ngon là món gà trông đẹp mắt, không bị nứt da bên ngoài mà bên trong vẫn thơm ngon. Miếng gà với phần da vàng ươm, kích thước đều tay, xếp lên đĩa đẹp mắt, rắc thêm vài sợi lá chanh xắt chỉ thật mỏng, kèm thêm một đĩa muối tiêu chanh, nghĩ thôi đã thấy thật ngon đúng không nào?
6. Thịt đông
Thịt đông là một trong những món ăn đặc trưng trong mâm cơm tết của người miền Bắc, cũng giống như thịt kho hột vịt của người miền Nam.
Món ăn này được chế biến vô cùng đơn giản: Hầm các loại thịt với nhau kèm mộc nhĩ, có thể sử dụng thịt chân giò, thịt đùi, thịt ba rọi, thịt gà,… thêm chút gia vị vừa ăn tùy người nấu. Thịt đông có màu nhàn nhạt của thịt được nấu chín, khi đông sẽ có một lớp váng mỡ trắng mịn trên bề mặt, với độ ngậy và mát vô cùng hấp dẫn.
7. Nem rán
Nem rán là món ăn độc đáo và nổi tiếng của ẩm thực Việt Nam. Mâm cỗ ngày tết là nơi cả gia đình sum vầy, kể cho nhau nghe những câu chuyện Tết xưa – tết nay, thì món nem rán mang đến hương vị không thể quên hòa quyện giữa các loại rau củ và thịt lợn cùng với vị ngậy của trứng.
Để làm được một chiếc nem rán hoàn hảo không hề dễ dàng đâu nhé! Cần trộn nguyên liệu ngấm đều với trứng gà ngon, chọn loại bánh đa không bị giòn quá, gói chặt tay vừa phải. Khi rán cần lật đều để nem tròn và chín đều.
Cắt những chiếc nem vàng ruộm, nóng hổi, gắp miếng nem cho vào xà lách, thêm rau thơm, chấm chút nước mắm pha chua ngọt, cảm giác vừa ngon miệng vừa hạnh phúc.
8, Canh măng khô
Măng là mầm non của tre nứa…, và có rất nhiều cách gọi khác nhau như duẩn, mao duẩn, trúc duẩn, trúc nha… Đối với các nước ở phương Đông, măng là một trong những món ăn thông dụng nhất của họ. Ở nước ta, măng cũng là một trong những nguyên liệu được dùng khá phổ biến để chế biến những món ăn được rất nhiều người ưa thích. Thật là thiếu sót nếu như trên mâm cơm những ngày Tết lại thiếu món canh măng.
Món canh măng lưỡi lợn hay còn gọi là canh măng khô, là một món ăn không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết của gia đình Việt. Vị đậm đà, nóng hổi sẽ rất thích hợp cho bữa cơm trong những ngày se lạnh của miền Bắc. Một bát canh măng ăn cùng dưa hành, thịt mỡ thật ấm cúng.
Vị ngọt thanh của canh măng kết hợp hoàn hảo với vị chua the của dưa hành muối, dịu đi vị ngậy của những miếng thịt kho, quả là tuyệt phẩm.
9, Thịt kho
Trong các món ăn ngày tết, thịt kho tàu luôn là món gợi nhắc nhiều kỷ niệm. Chỉ cần nghe hương thơm hấp dẫn, béo ngậy tỏa ra cùng nồi thịt kho đặt cạnh chén cơm trắng nóng bốc hơi nghi ngút là thấy tết kề bên.
Món ăn tưởng đơn giản nhưng cần có sự đầu tư tỉ mỉ từ cách chọn thịt, đến cách ướp gia vị công phu để món thịt kho đậm đà, đúng vị ngon như mong muốn. Món thịt kho mềm, có màu nâu sóng sánh bắt mắt mang đến bữa cơm ngày tết ấm cúng sum vầy.
10, Thịt bò xào rau củ
Bên cạnh những món ăn ngon giàu chất đạm, các món rau là một trong những vị không thể thiếu trong những ngày tết. Vị thịt bò ngọt đậm, kết hợp cùng rau cần hoặc hành tây mang đến món ăn hấp dẫn không thể chối từ.
Mặc dù là món ăn thường ngày, nhưng sự hòa quyện tuyệt vời bởi những thớ thịt bò tươi với các loại rau củ như ớt chuông, súp lơ,… khiến cho món ăn này luôn hiện hữu trong các mâm cơm ngày tết.
11, Bánh tét
Tương tự như bánh chưng, bánh tét cũng mang một ý nghĩa thương nhớ người đã khuất, cầu chúc cho sự ấm no, sum vầy của gia đình đa tạ trời đất đã cho người dân được mùa thuận lợi. Bánh tét bọc trong nhiều lớp lá dong hoặc lá chuối bên ngoài tượng trưng cho việc mẹ bọc lấy con, mong muốn sum vầy của người Việt Nam sau một năm đi làm ăn xa.
Không những thế, bánh tét nhân đậu xanh màu vàng còn gợi cho người nông dân hình tượng cánh đồng lúa chín bội thu, niềm mơ ước “an cư lạc nghiệp”, thái bình của mọi người dân.
Bánh tét là món bánh rất thú vị, độc đáo ở cách gói, lại thơm ngon ở hương vị. Tương tự như bánh chưng, bánh tét của người Nam Bộ gồm những nguyên liệu của vùng quê nông thôn như gạo nếp, đỗ xanh, thịt lợn. Nhưng nó khác bánh chưng chỉ được làm gạo nếp trắng, còn bánh tét thì có thể được thay thế bằng đỗ đen hoặc gạo nếp cẩm hoặc các loại gạo được nhuộm màu tự nhiên. Nếu bánh chưng được gói bằng lá dong thì bánh tét được gói bằng lá chuối, gói theo hình tròn dài.
Để có một chiếc bánh tét thơm ngon, người gói cần thực hiện thật tỉ mỉ từ những khâu chuẩn bị như chọn loại gạo nếp mới, thơm , ngon. Đỗ xanh đã lọc hết vỏ, đem nấu chín. Dừa khô nạo lấy nước cốt dừa. Lá dứa xay nhuyễn, lọc lấy nước trộn vào gạo cho ngấm để tạo màu xanh mát. Thịt ba chỉ thái hình chữ nhật theo độ dài của bánh, ướp gia vị để làm nhân.
12, Canh khổ qua thịt
Canh khổ qua thịt luôn hiện hữu trong mâm cơm tết của người miền Nam với niềm gửi gắm đúng như tên món: Khổ qua. “Mọi điều không may của năm cũ đã qua, năm mới đến với những điều mới”.
Khổ qua có tính hàn, vị đắng, được xem là bài thuốc thanh nhiệt giúp làm mát gan, nhuận trường, kích thích ăn uống, hỗ trợ hệ tiêu hóa, làm đẹp da.
Khổ qua để nấu canh phải là những trái có màu xanh đậm, suôn dài dễ nhồi thịt. Khổ qua để nguyên trái, vạt chéo một đầu rồi dùng muỗng lấy hết phần hạt và ruột bên trong, sau đó cho vào nước ngâm thật sạch, vừa giảm được độ đắng của khổ qua
13, Lạp xưởng
Lạp xưởng được hiểu như món ăn ngày Tết được làm từ thịt nạc và mỡ lợn xay nhuyễn trộn với rượu, đường rồi nhồi vào ruột lợn khô để chín bằng cách lên men tự nhiên.
Nói nghe đơn giản nhưng thật ra, muốn làm lạp xưởng ngon phải rất công phu. Ngoài những nguyên liệu cơ bản trên thì người ta còn thêm thắt một số nguyên liệu khác để tạo hương thơm, đồng thời phải biết dồn, thắt thịt, rồi canh nắng, phơi sấy sao cho “đẹp”.
Lạp xưởng ngon cần có sự pha trộn thành phần thịt mỡ cho hài hòa. Mỡ dùng cho lạp xưởng phải là loại mỡ bệu dày và mọng. Tỉ lệ giữa mỡ và thịt là 2 thịt: 1 mỡ, thêm bớt khác đi, lạp xưởng hoặc sẽ rất khô, hoặc sẽ tươm đầy mỡ, rất ngán. Cũng giống như làm chả, lạp xưởng ngon cần thịt tươi, băm trộn, sau đó dồn vào ruột heo đã được làm sạch rồi thắt thành từng đốt dài ngắn tùy thích.
Tết đến, nhà nào hầu như ít nhiều cũng có lạp xưởng trong nhà. Người ta nhâm nhi lạp xưởng với ít dưa chua, củ kiệu đưa thèm.
14, Thịt ngâm mắm
Thịt ngâm mắm là món ăn có vị đậm đà, đưa cơm như chính tính cách của người miền Trung. Đây là một trong những cách muối thịt phổ biến và có vị vô cùng ngon. Những thớ thịt được ngâm trong mắm pha đường có vị mặn ngọt vừa phải, ăn cùng củ kiệu và dưa muối thì khỏi chê. Món này người chế biến có thể chọn thịt heo hoặc thịt bò tùy thích.
15, Tôm chua
Tôm chua là món ăn đặc trưng của miền Trung, tuy nhiên vị của tôm chua xứ Huế là khó quên nhất. Món ăn này là sự kết hợp hoàn hảo giữa vị béo ngậy của tôm, vị thơm, cay đặc trưng của tỏi, ớt, riềng, khế,…vị chát của vả và vị thơm nồng của các loại rau thơm. Tất cả đã tạo nên mùi vị tết đặ trưng không thể chối từ cho chất cứ người Việt nào.
Kết
Tết đến xuân về, mỗi người Việt đều cùng người thân quây quần bên nhau với những món ăn đạm đà vị tết, vị của sum vầy. Những món ăn truyền thống luôn là những giá trị không thể thiếu với những niềm hân hoan, hi vọng được gửi gắm cho một năm mới sung túc, thịnh vượng, an khang.
Sưu tầm trên net
Leave a Reply