Nhà hoạt động nhân quyền người Hà Nội vẫn chưa được xét xử dù đã bị bắt tròn một năm.

Ngày mùng 7 tháng 4 đánh dấu một năm kể từ khi nhà hoạt động Nguyễn Thuý Hạnh, người sáng lập Quỹ 50k, bị bắt.

Bà bị cáo buộc dưới tội danh “làm, tàng trữ, phát tán hoặc tuyên truyền thông tin, tài liệu, vật phẩm nhằm chống Nhà nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam” theo Điều 117 của Bộ luật Hình sự.

Đã 12 tháng kể từ khi bị bắt giam nhưng nhà hoạt động này vẫn đang trong giai đoạn tạm giam để phục vụ điều tra, giai đoạn được cho là khó khăn nhất đối với tù nhân chính trị.

Trả lời phỏng vấn của Đài Á châu Tự do, luật sư Nguyễn Văn Đài, người đã từng bị bắt giam hai lần vì các tội danh chính trị, cho biết những thách thức mà tù chính trị gặp phải trong giai đoạn tạm giam:

“Đối với những người bất đồng chính kiến hay là hoạt động đối lập ở Việt Nam thì thường bị bắt dưới các tội danh chính trị ví dụ như điều 88 trước đây nay là 107, 79 trước đây nay là 109.

Thì theo quy định của Luật Tố tụng Hình sự thì họ cho phép việc không cho luật sư tiếp cận thân chủ của mình, thứ hai là không được gặp gia đình trong quá trình điều tra.

Thế nên đây là khoảng thời gian mà họ gây áp lực rất lớn đối với những người bị tạm giam. Nếu như người quản giáo đối xử với mình đúng theo quy định của pháp luật thì không thành vấn đề, nhưng mà họ làm mọi cách để khiến mình tức giận, về bất kể điều gì. Từ việc ăn cơm sống, ăn cơm thiu, canh thiu, cho xà phòng vào canh hay là họ dùng mọi biện pháp để áp chế tinh thần của mình.

Mình không có người nhà để bày tỏ điều đó, hay là nói với người nhà để người nhà truyền tải thông tin đó với bạn bè, hay đưa lên mạng xã hội rồi gửi đến cộng đồng quốc tế. Cho nên người bị tạm giam trong cả giai đoạn đó là vô cùng bức xúc, rất là khó chịu, nhiều người không chịu được thì có thể dẫn đến bệnh trầm cảm.”

Theo thông tin từ gia đình thì bản thân nhà hoạt động Nguyễn Thuý Hạnh đã mắc bệnh trầm cảm nghiêm trọng từ trước khi bị bắt. Do đó họ lo ngại rằng bệnh tình của bà sẽ trở nên trầm trọng hơn dưới điều kiện giam giữ trong trại tạm giam.

Trao đổi với đài RFA, ông Huỳnh Ngọc Chênh, chồng của nhà hoạt động này cho biết:

“Khi mà bị bắt thì cô Hạnh đang bị trầm cảm nặng và đang chữa trị với một bác sĩ ở Sài Gòn, một thời gian sau thì trại tạm giam có cho gửi thuốc cho cô Hạnh. Vừa rồi thì có nghe tin hồi tháng một người ta đưa cô Hạnh vào bệnh viện tâm thần để giám định y khoa trong một tháng, rồi lại đưa trở về trại. Nhưng bên cơ quan điều tra không thông báo cho gia đình biết, chỉ có bệnh nhân ở trong bệnh viện đó biết cô Hạnh nên gọi điện báo tin là cô Hạnh có mặt ở đó. Thì gia đình hoàn toàn không biết gì về sức khoẻ của cô Hạnh hiện như thế nào.”

Luật sư Nguyễn Văn Đài cho biết, việc cơ quan điều tra không cho tù chính trị gặp mặt luật sư và thân nhân trong quá trình điều tra, không nhằm mục đích nào khác ngoài để trừng phạt những người này, ông cho biết thêm:

“Mình phải hiểu cái bản chất của chế độ độc tài Cộng sản ở Việt Nam, khi họ bắt giữ những người đối lập hoặc bất đồng chính kiến thì cái mục đích tước đoạt tự do chỉ là một phần, nhưng mà mục đích trừng phạt về thể chất cũng như về tinh thần mới là mục đích chính.

Bởi vì như tôi đã nói, nếu họ đối xử với mình ở trong tù đúng với tinh thuần pháp luật của họ, chứ chưa nói tốt hơn, thì mình không sợ ngồi tù.

Thế nhưng mà họ muốn không cho mình gặp gia đình, không cho mình gặp luật sư để đè nén, áp bức, tra tấn mình về mặt tinh thần, để làm cho mình sau này có hết án tù thì mình không còn đủ nghị lực, lý trí để nuôi dưỡng lý tưởng và đấu tranh cho lý tưởng của mình nữa.”

Trường hợp nhà hoạt động Nguyễn Thuý Hạnh không phải là cá biệt trong việc tạm giam dài hạn, cơ quan an ninh điều tra ở Việt Nam vẫn thường kéo dài thời hạn tạm giam đối với các vụ án có yếu tố chính trị.

Luật pháp Việt Nam cho phép kéo dài thời hạn tạm giam đến khi kết thúc quá trình điều tra đối với các vụ án có yếu tố “an ninh quốc gia” đặc biệt nghiêm trọng, tức không có mốc thời gian cụ thể.

Các tổ chức nhân quyền quốc tế như tổ chức Ân xá Quốc tế đã nhiều lên án lối thực hành này và gọi đó là hành vi tra tấn.

Ngoài việc lập quỹ 50K, bà Nguyễn Thúy Hạnh là người tự ứng cử Đại biểu Quốc hội hồi năm 2016.