Tổng giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế – AIEA sáng nay, 29/08/2022, thông báo dẫn đầu một nhóm chuyên gia đến nhà máy điện hạt nhân Zaporijjia của Ukraina, hiện bị quân Nga kiểm soát. Trung tâm khai thác hạt nhân lớn nhất châu Âu này từ nhiều tuần qua là mục tiêu tấn công mà cả Nga và Ukraina đều đổ lỗi cho nhau, làm dấy lên nhiều lo lắng nguy cơ xảy ra một tai nạn hạt nhân nghiêm trọng.
Trên tài khoản Twitter, ông Rafael Grossi, viết : « Thời điểm đã đến, phái đoàn của AIEA đi Zaporijjia đã lên đường. Chúng tôi phải bảo vệ an toàn cho Ukraina và trung tâm hạt nhân lớn nhất châu Âu », kèm theo đó là hình ảnh của khoảng một chục chuyên gia, đội mũ lưỡi trai và áo phông có in logo của định chế Liên Hiệp Quốc.
Theo AFP, từ nhiều tháng qua, lãnh đạo AIEA đã yêu cầu được đến thanh sát địa điểm, cảnh báo « nguy cơ thật sự về một thảm họa hạt nhân ». Nhà máy hạt nhân Zaporijjia với sáu lò phản ứng có thể sản xuất 1.000 MW mỗi lò, đã bị quân Nga chiếm từ hồi đầu tháng Ba và giờ là mục tiêu oanh kích từ nhiều tuần qua. Matxcơva và Kiev đổ lỗi cho nhau là thủ phạm.
Hôm thứ Bảy, 27/08, tập đoàn năng lượng Energoatom của Ukraina cảnh báo nguy cơ rò rỉ phóng xạ và hỏa hoạn sau nhiều vụ pháo kích mới. Trước đó, giữa hai ngày thứ Năm 25 và thứ Sáu 26/8, nhà máy này đã « hoàn toàn bị ngắt kết nối » với mạng lưới điện quốc gia do các đường dây điện đã bị hư hại. Diễn tiến này đã khiến phương Tây và quốc tế lo ngại. Liên Hiệp Quốc nhiều lần kêu gọi ngưng các hoạt động quân sự xung quanh khu vực.
AFP nhắc lại, đòi hỏi này của AIEA đã từng bị tổng thống Ukraina phản đối, khi lo sợ rằng một chuyến thăm như vậy sẽ hợp pháp hóa hành động chiếm đóng nhà máy của Nga trước cộng đồng quốc tế. Sau cuộc điện đàm giữa tổng thống Pháp Emmanuel Macron và nguyên thủ Nga Vladimir Putin, phía Nga đã chấp thuận cho AIEA thanh sát.
Tuy nhiên, trong cuộc trả lời phỏng vấn đài RFI hôm thứ Bảy 27/08, lãnh đạo của AIEA Rafael Grossi lưu ý là vấn còn nhiều rào cản trong nhiệm vụ quan trọng này :
« Đây là một nhiệm vụ phức tạp. Trước hết, việc đến được địa điểm đã không là điều đơn giản. Đây là một vùng chiến sự. Tôi đã từng đến Ukraina hai lần (ở Tchernobyl rồi ở miền nam Ukraina), nhưng lần này đây thật sự là giữa vùng có chiến sự.
Do vậy, cần phải bảo đảm an ninh lộ trình, phải phối hợp với cả hai nước, điều này là không dễ trong hoàn cảnh hiện nay. Chúng tôi phải dựa vào sự hậu thuẫn của Liên Hiệp Quốc, và các loại xe bọc thép của họ sẽ đưa chúng tôi đến tận địa điểm. Đó là vấn đề hậu cần, tiếp đến là ở cấp độ kỹ thuật, phải xác định rõ các tiêu chí của nhiệm vụ và nếu có thể thiết lập một sự hiện diện liên tục của cơ quan tại chỗ. » (RFI)
Leave a Reply