Đây là lần đầu tiên kể từ năm 2017, một tổng thống Mỹ đến dự thượng đỉnh với các lãnh đạo ASEAN. Trước cuộc họp thượng đỉnh này, ông Biden đã gặp thủ tướng Hun Sen để bàn về việc tăng cường quan hệ Hoa Kỳ-Cam Bốt.

Chiến tranh xâm lược của Nga ở Ukraina, việc Trung Quốc quân sự hóa vùng Biển Đông và căng thẳng vùng eo biển Đài Loan, cũng như mối đe dọa tên lửa và vũ khí nguyên tử của Bắc Triều Tiên, và khủng hoảng Miến Điện sẽ là những chủ đề trọng tâm mà tổng thống Hoa Kỳ sẽ đề cập đến trong các cuộc họp thượng đỉnh ở Phnom Penh. 

Nhưng trên hết, chuyến đi Phnom Penh sẽ là dịp để ông Biden tái khẳng định cam kết của Mỹ với vùng Đông Nam Á nói riêng và với khu vực Ấn Độ-Thái Bình Dương nói chung, trong nỗ lực tranh giành ảnh hưởng với Trung Quốc tại khu vực này. Để cụ thể hóa cam kết đó, tổng thống Biden theo dự kiến sẽ ký kết Thỏa thuận Đối tác Chiến lược Toàn diện, tương tự như thỏa thuận mà khối các nước Đông Nam Á đã ký với Trung Quốc.

Theo lời phát ngôn viên Thượng đỉnh ASEAN Kung Phoak trong cuộc họp báo sáng nay, tiềm năng trong qua hệ Mỹ -ASEAN còn rất lớn cả về mặt kinh tế, chính trị lẫn xã hội. Ông cho rằng việc nâng quan hệ lên thành đối tác chiến lược toàn diện sẽ tạo ra những cơ hội đối tác mới. Các bộ trưởng của ASEAN và Mỹ trước hết sẽ thảo luận về các vấn đề biến đổi khí hậu và môi trường.

Ngoài thỏa thuận nói trên, ít ai chờ đợi sẽ có những bước tiến đáng kể trong quan hệ Mỹ-ASEAN tại thượng đỉnh Phnom Penh, nhưng sự có mặt của tổng thống Biden tại thủ đô Cam Bốt cho thấy là chính sách ngoại giao của Mỹ đối với châu Á đã trở lại bình thường, khác hẳn với thời Donald Trump.

Sau thượng đỉnh Mỹ-ASEAN, ngày mai ông Biden sẽ dự Thượng đỉnh Đông Á, quy tụ lãnh đạo các nước ASEAN và các đối tác như Trung Quốc, Ấn Độ, Nhật Bản, Hàn Quốc, Nga và Hoa Kỳ. Nhưng tổng thống Mỹ sẽ không có dịp gặp tổng thống Nga Vladimir Putin cũng như chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình, cả hai đều không có mặt ở Phnom Penh ngày mai.