TIN THẾ GIỚI CẬP NHẬT :03/02/2023

Liên Âu khẳng định hậu thuẫn Ukraina ‘‘chống xâm lược Nga đến cùng’’

Chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen (T), tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky (G) và thủ tướng Denys Shmyhal tại thượng đỉnh EU-Ukraina ngày 02/02/2023, Kiev, Ukraina. © Ukrainian Presidential Press Service/Handout via REUTERS
Trọng Thành
Tiếng còi báo động phòng không vang lên tại thủ đô Ukraina ngay trước khi thượng đỉnh Liên Âu – Ukraina khai mạc tại Kiev hôm nay, 03/02/2023. Lần đầu tiên trong lịch sử Liên Hiệp Châu Âu (EU), ban lãnh đạo Ủy Ban Châu Âu đến một quốc gia đang trong chiến tranh.

Ngày hôm qua, 02/03, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen, đứng đầu phái đoàn với khoảng 15 ủy viên châu Âu, đã tới Kiev bằng tàu hỏa. Ngay từ hôm qua, bà Ursula von der Leyen đã họp với tổng thống Ukraina Volodymir Zelensky cùng nhiều bộ trưởng Ukraina. Theo một số giới chức châu Âu, trao đổi giữa phái đoàn châu Âu và chính quyền Kiev tập trung vào việc cung cấp vũ khí và trợ giúp tài chính bổ sung cho Ukraina, đồng thời mở rộng cửa thị trường châu Âu cho các sản phẩm Ukraina.

Khối 27 nước muốn gửi một tín hiệu đoàn kết mạnh mẽ đến Ukraina. Hôm qua, sau cuộc họp với tổng thống Ukraina, chủ tịch Ủy Ban Châu Âu tuyên bố : ‘‘Tương lai của lục địa chúng ta đang được viết ở đây, tại Ukraina’’. Theo Reuters, dự thảo thông cáo chung của chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula von der Leyen, chủ tịch Hội Đồng Châu Âu Charles Michel và tổng thống Ukraina Volodymir Zelensky có đoạn: ‘‘Liên Âu sẽ hậu thuẫn Ukraina và nhân dân Ukraina chống xâm lăng Nga đến cùng’’.  

Kiev muốn sớm khởi động tiến trình gia nhập Liên Âu

Lộ trình Ukraina gia nhập khối 27 nước là một chủ đề chính của thượng đỉnh này. Trong lúc tổng thống Ukraina bày tỏ mong muốn nhanh chóng khởi động và hoàn tất tiến trình gia nhập, thì từ phía châu Âu vẫn dè dặt.

Thông tín viên Stéphane Siohan tường trình từ Kiev :

‘‘Những người thân cận với tổng thống Ukraina Zelensky trông đợi rất nhiều từ thượng đỉnh này, thậm chí là trông đợi quá nhiều, theo nhận định của nhiều chuyên gia trên truyền thông trong những giờ qua. Mục tiêu của Kiev là đàm phán về tiến trình Ukraina gia nhập Liên Âu sẽ được tiến hành sớm nhất có thể. Thủ tướng Ukraina Denys Chmyhal tuyên bố là việc đàm phán có thể bắt đầu ngay từ năm nay, mở đường cho  Ukraina gia nhập Liên Âu trong vòng hai năm.

Tuy nhiên, giới ngoại giao châu Âu tỏ ra thận trọng hơn nhiều. Theo nhiều nguồn tin, thượng đỉnh này có mục tiêu tái khẳng định sự ủng hộ của khối 27 nước đối với việc gia nhập của Ukraina, nhưng với điều kiện Ukraina đáp ứng được các tiêu chuẩn.

Vào tháng 6/2022, khi đơn gia nhập của Ukraina được tiếp nhận, Ủy Ban Châu Âu xác định 7 điều kiện cho phép mở ra đàm phán gia nhập Liên Âu, trong đó có cải cách tư pháp, cải cách Tòa Bảo Hiến, chống tham nhũng, hay ra một đạo luật về truyền thông. Nếu như đã có một số tiến bộ, thì vẫn còn nhiều việc phải làm. Điều dễ hiểu là các cải cách ở Ukraina hiện đang gặp trở ngại trong bối cảnh chiến tranh. Và như vậy cuộc họp thượng đỉnh này đặc biệt là dịp để phái đoàn châu Âu thẩm tra xem Ukraina đã thực thi các nghĩa vụ này đến đâu.’’

Trả lời RFI hôm qua 02/03, ông Sébastien Maillard, giám đốc Viện Jacques Delors, trụ sở tại Pháp, chuyên gia về Liên Hiệp Châu Âu, cũng chỉ ra tính chất ‘‘phi thực tế’’ của chủ trương của chính quyền Ukraina nhanh chóng gia nhập Liên Âu. Giám đốc Viện Jacques Delors khẳng định, việc gia nhập Liên Âu ngay cả với một quốc gia không có chiến tranh cũng phải kéo dài trung bình mười năm, cần xác lập một lộ trình gia nhập ‘‘từng bước một’’ với Ukraina. 

Hoa Kỳ đồng ý cấp bom tầm xa cho Ukraina

Ảnh do Bộ Tư lệnh Giao thông Hoa Kỳ cung cấp: Các xe quân sự Bradley tại North Charleston, bang South Carolina, Hoa Kỳ, ngày 25/01/2023. AP – Oz Suguitan
Minh Anh
Sau nhiều tháng do dự, Hoa Kỳ đã đồng ý cấp bom tầm xa (longer-range bombs) cho Ukraina nhằm giúp nước này chiếm lại những vùng lãnh thổ đã bị Nga chiếm đóng trong những tấn công đầu tiên năm 2022. Thông báo chính thức được công bố trong ngày hôm nay, 03/02/2023.

AP dẫn lời các quan chức Mỹ xin ẩn danh, hôm qua, cho biết, một phần trong gói viện trợ quân sự 2,17 tỷ đô la mà Mỹ cung cấp cho Ukraina, sẽ là bom tầm xa: đó là loại bom có đường kính nhỏ được phóng đi từ mặt đất và có thể ba xa khoảng 150 km, còn được biết đến dưới tên gọi là GLSDB.  

Gói hỗ trợ này còn bao gồm các thiết bị để kết nối tất cả các hệ thống phòng không khác nhau do phương Tây cung cấp và có thể tích hợp với hệ thống phòng không của chính Ukraina, giúp nước này phòng thủ tốt hơn trước các đợt tấn công bằng tên lửa của Nga.

Bom tầm xa là hệ thống vũ khí tiên tiến nhất, sau xe tăng Abrams và hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot, mà Hoa Kỳ cuối cùng đã chấp nhận cung cấp cho Ukraina, sau nhiều lần từ chối vì e ngại Kiev sử dụng để tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, dẫn đến leo thang xung đột.

Trước mối lo này từ Mỹ, bộ trưởng Quốc Phòng Ukraina, Oleksii Reznikov, hôm qua lên tiếng bảo đảm là sẽ không sử dụng các loại vũ khí do phương Tây cung cấp để tấn công vào lãnh thổ Nga, đồng thời nói thêm rằng Kiev vẫn cần đến các loại tên lửa có tầm bắn đến 300 km để đánh đuổi quân Nga xâm lược.

Cho đến nay, tên lửa tầm xa nhất do Mỹ cung cấp chỉ có tầm bắn 80 km. Tuy nhiên, Hoa Kỳ cũng không nêu rõ sẽ mất bao lâu để đưa loại bom này đến chiến trường Ukraina.

Về phần mình, Hội Đồng Châu Âu, hôm qua, cũng loan báo gói tài trợ quân sự thứ 7 cho Ukraina trị giá khoảng 500 triệu euro, cũng như 45 triệu euro để hỗ trợ các chương trình đào tạo binh sĩ Ukraina.

Cấp vũ khí cho Ukraina : Tổng thống Nga dọa trả đũa phương Tây

Tổng thống Nga Vladimir Putin phát biểu tại lễ kỷ niệm lần thứ 80 trận Stalingrad tại Volgograd, Nga, ngày 02/02/2023. via REUTERS – SPUTNIK
Minh Anh
Ngày 02/02/2023, tại lễ kỷ niệm 80 năm trận Stalingrad chiến thắng quân phát xít Đức được tổ chức tại Volgorad (tên cũ là Stalingrad, tây nam nước Nga), tổng thống Vladimir Putin đe dọa « trả đũa » những nước phương Tây cung cấp vũ khí cho Ukraina.  

Theo AFP, phát biểu tại lễ kỷ niệm, tổng thống Nga tạo dựng điểm tương đồng giữa cuộc tấn công của Nga chống nước láng giềng Ukraina và Đệ Nhị Thế Chiến. Ông tố cáo giới chức Ukraina là những thành phần « tân phát xít », chỉ huy cuộc « diệt chủng » cộng đồng nói tiếng Nga, đồng thời tuyên bố không từ một giới hạn nào để đáp trả những nước hỗ trợ quân sự cho Ukraina.  

Có mặt tại Volgograd, thông tín viên đài RFI, Anissa El Jabri tường trình :

« Phát quốc ca Nga trên loa phóng thanh, bắn đại bác và trình diễn xe tăng được huy động cho chiến dịch đặc biệt như điện Kremlin vẫn thường nói, thông điệp mang tính biểu tượng to lớn được đưa ra vào thời điểm này, nhất là trận chiến Stalingrad đóng một vai trò quan trọng trong ký ức Nga : Đó là lịch sử đang tái diễn.

Ở nước Nga này, luôn xem như là một sự kế thừa của Liên Xô, đối mặt với nước Đức của Hitler, do vậy, chính việc giao xe tăng của Đức là điều ông Vladimir Putin phản đối : “Thật không thể tin được là họ lại đe dọa chúng ta.” Rồi ông nói tiếp : “Chúng ta có đủ phương tiện để đáp trả và điều này không chỉ giới hạn ở những chiếc xe bọc thép”.

Đương nhiên, đó là những lời lẽ bí hiểm nhưng lại làm bùng lên  những đồn thổi về khả năng sử dụng vũ khí hạt nhân, và nhất là trong giai đoạn mà rất nhiều người dự đoán sẽ có một đợt tấn công sắp tới của Nga.  

Căng thẳng gia tăng thêm một nấc khi chủ tịch Ủy Ban Châu Âu Ursula Von Der Leyen nói đến khả năng đưa ra gói trừng phạt thứ 10 vào ngày 24/02 tới đây.

Ngoại trưởng Nga Serguei Lavrov tức thì đáp trả, xin trích, : “Chúng tôi sẽ làm mọi cách để những gì mà phương Tây tổ chức đánh dấu một năm chiến dịch đặc biệt tại Ukraina không phải là những sự kiện duy nhất thu hút sự chú ý của thế giới. »

CIA : « Không nên đánh giá thấp » tham vọng của Tập Cận Bình đối với Đài Loan

Ảnh ghép: Hàng không mẫu hạm và chiến đấu cơ trên nền cờ Trung Quốc và Đài Loan. REUTERS – DADO RUVIC
Minh Anh
Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA), William Burn ngày 02/02/2023 cảnh báo không nên đánh giá thấp tham vọng đối với Đài Loan của chủ tịch Tập Cận Bình, dù rằng lãnh đạo Trung Quốc có thể đã tỉnh táo trước hoạt động quân sự của Nga tại Ukraina.

Tại đại học Georgetown ở Washington, ông Burn cho biết theo những nguồn tin tình báo, chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã ra lệnh cho quân đội sẵn sàng tiến hành một cuộc tấn công Đài Loan vào năm 2027. Ông nhìn nhận thông tin đó không có nghĩa là Trung Quốc sẽ mở đợt tấn công đúng vào thời điểm này hay vào một năm nào khác, nhưng điều đó « nhắc nhở tầm mức nghiêm trọng về mục tiêu và tham vọng » của ông Tập Cận Bình.

Do vậy, ông Burn cho rằng « Hoa Kỳ không nên đánh giá thấp tham vọng của Tập Cận Bình đối với đảo Đài Loan ». Lãnh đạo CIA còn nhận định Trung Quốc rất có thể đã « bị bất ngờ và cảm thấy bất an », và hiện giờ đang nỗ lực rút kinh nghiệm về « thành tích kém cỏi » của quân đội Nga và các hệ thống vũ khí của Nga tại Ukraina.

Ngoài ra, ông William Burn cũng lưu ý « sẽ là một sai lầm nếu xem nhẹ cam kết chung trong quan hệ đối tác » giữa Nga và Trung Quốc, dù rằng đó chưa hẳn là một « tình hữu nghị vô bờ bến » như tuyên bố của lãnh đạo hai nước.

Cuối cùng, lãnh đạo CIA khẳng định Trung Quốc là « thách thức địa chính trị lớn nhất » hiện nay đối với Mỹ trong tất cả các lĩnh vực, từ quân sự, ý thức hệ cho đến kinh tế, công nghệ, không gian mạng và vũ trụ. Liên quan đến cuộc chiến tại Ukraina, ông Burn cho rằng sáu tháng sắp tới sẽ mang tính quyết định cho Kiev, vào lúc Matxcơva những tuần gần đây tuyên bố nhiều chiến thắng trên trận địa. 

Mỹ phát hiện khinh khí cầu Trung Quốc gần các cơ sở quân sự

Ảnh lấy từ các mạng xã hội: Một khinh khí cầu trên bầu trời Billings, bang Montana, Hoa Kỳ, ngày 01/02/2023. Chase Doak via REUTERS – Chase Doak
Thanh Hà
Trung Quốc phải chăng đã tung khinh khí cầu để dọ thám Mỹ và Canada ? Lầu Năm Góc ngày 02/02/2023 tiết lộ đã phát hiện một quả khinh khí cầu của Trung Quốc gần các cơ sở nhạy cảm của quân đội Mỹ. Tổng thống Joe Biden đã tham khảo quân đội về khả năng bắn hạ « vật thể » lạ, nhưng đã dừng lại do nguy cơ các mảnh vỡ có thể rơi xuống những khu dân cư. Canada cũng cho mở điều tra về « khả năng xảy ra một sự cố tương tự ».

Bắc Kinh kêu gọi các bên « kềm chế » và khẳng định đang « nghiên cứu » các thông tin trên, đồng thời khẳng định Trung Quốc luôn « tôn trọng luật pháp quốc tế », « không xâm phạm lãnh thổ và không phận của một quốc gia có chủ quyền ».

Hãng tin Mỹ AP trích lời một quan chức cao cấp của bộ Quốc Phòng cho biết khinh khí cầu đã được phát hiện tại bang Montana « từ một vài ngày qua », gần căn cứ không quân Malmstrom. Đây là nơi đặt ba dàn phóng tên lửa xuyên lục địa của Hoa Kỳ.

Một quan chức trong quân đội Mỹ, Patrick Ryder, đặc trách về báo chí, nhấn mạnh hiện tại quả khinh khí cầu nói trên « không phải là một mối đe dọa về mặt quân sự hay đối với các cư dân Mỹ trong khu vực ». Ông nói thêm cách nay vài năm một hiện tượng tương tự từng xảy ra.

Chính quyền Biden cho biết làm mọi cách để bảo đảm công cụ dọ thám nói trên không thu thập được những thông tin nhạy cảm. Các hoạt động tại phi trường quốc tế bang Montana Billings Logan đã bị gián đoạn trong hai giờ đồng hồ, từ 1 giờ 30 đến 3 giờ 30 ngày Thứ Tư 01/02/2023. Theo AP, đó là khoảng thời gian trong khi chờ đợi Nhà Trắng tính đến giải pháp « quân sự ». Nhưng kịch bản đó rốt cuộc đã không xảy ra như giải thích của thông tín viên RFI từ New York, Carrie Nooten:

Một quả khinh khí cầu trắng từ nhiều ngày qua bay trên bầu trời Mỹ ở độ cao hơn các tuyến không lưu của những chuyến bay thương mại. Bộ Tư lệnh Phòng thủ Không gian Bắc Mỹ của Hoa Kỳ đã theo dõi hoạt động của vật thể bay này. Quả khinh khí cầu được phát hiện trên bầu trời bang Montana, gần các căn cứ quân sự và cơ sở chiến lược được sử dụng để phóng tên lửa. Mỹ cũng đã huy động cả chiến đấu cơ để theo dõi khinh khí cầu này. Washington quả quyết đây là một hoạt động dọ thám do Bắc Kinh tiến hành, và đây cũng không phải là lần đầu tiên một một vật thể bay của Trung Quốc lai vãng trên bầu trời Mỹ.

Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden đã tham khảo ý kiến bộ trưởng Quốc Phòng Lloyd Austin  về khả năng bắn hạ quả khinh khí cầu nói trên. Nhưng có nguy cơ là các mảnh vỡ rơi xuống những khu dân cư. Cân nhắc hậu quả đó với những thông tin mà Washington cho là không quan trọng lắm mà quả khinh khí cầu này có thể đã thu thập được, rốt cuộc chính quyền đã dừng tay. Tuy nhiên Hoa Kỳ đã nêu bật mức độ nghiêm trọng của vụ việc với phía Trung Quốc. Sự cố này chắc chắn sẽ là một chủ đề mà ngoại trưởng Mỹ, Antony Blinken sẽ đề cập đến trong chuyến công du tại Bắc Kinh vào ngày Chủ Nhật và Thứ Hai tới.

Mỹ tái khẳng định luôn sẵn sàng đối thoại với Bắc Triều Tiên

Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Ned Price họp báo tại bộ Ngoại Giao ở Washington, Hoa Kỳ, ngày 02/02/2023. AP – Susan Walsh
Minh Anh
Ngày 02/02/2023, Nhà Trắng đã lên tiếng bác bỏ những chỉ trích từ Bình Nhưỡng hôm thứ Tư (01/02) cho rằng các cuộc tập trận không quân Mỹ-Hàn có thể « dẫn đến một cuộc đối đầu toàn diện ». Washington nhắc lại đây là cuộc tập trận mang tính chất phòng thủ như những đợt tập trận trước đó.

Phát ngôn viên Hội Đồng An Ninh Quốc Gia của Nhà Trắng còn khẳng định rằng Hoa Kỳ vẫn tiếp tục những chương trình hợp tác chặt chẽ với các đồng minh và đối tác trong khu vực vì nền hòa bình và sự ổn định.  

Trước những lời đe dọa từ chế độ Bình Nhưỡng cho rằng « nếu Hoa Kỳ vẫn theo đuổi chính sách thù nghịch và đối đầu, Bắc Triều Tiên chẳng được lợi gì đi vào tiếp xúc hay đối thoại », phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ Ned Price trong buổi họp báo ngắn tuyên bố: « Chúng tôi đã nhiều lần nói rằng Hoa Kỳ sẵn sàng, mong muốn và có khả năng đối thoại trực tiếp với Bình Nhưỡng để thảo luận các biện pháp thực tiễn nhằm đạt được mục tiêu sau cùng là phi hạt nhân bán đảo Triều Tiên. »  

Phát ngôn viên bộ Ngoại Giao Mỹ còn nhắc lại: « Cộng Hòa Dân chủ Nhân dân Triều Tiên – RPDC – thường xuyên nói rõ và một cách rõ ràng với Mỹ và cộng đồng quốc tế rằng nước này hiện tại không mong muốn đối thoại ».  

Hoa Kỳ và Bắc Triều Tiên đã có lời qua tiếng lại sau việc Hàn Quốc và Mỹ tiến hành đợt tập trận không quân chung hôm thứ Tư, 01/202, mà Bình Nhưỡng đánh giá là “chạm đến điểm cùng cực của lằn ranh đỏ”. Phản ứng mạnh mẽ này của Bắc Triều Tiên được đưa ra ngay sau chuyến thăm Hàn Quốc của bộ trưởng Quốc Phòng Mỹ Lloyd Austin.  

Kết thúc chuyến thăm, lãnh đạo quốc phòng Mỹ cam kết triển khai thường xuyên hơn các phương tiện chiến lược của lực lượng Mỹ nhằm tăng cường khả năng răn đe trước mối đe dọa hạt nhân và tên lửa đạn đạo từ Bắc Triều Tiên.

Yonhap nhắc lại, đàm phán giữa Washington và Bình Nhưỡng đã rơi vào bế tắc sau thất bại của cuộc họp thượng đỉnh Kim Jong Un-Donald Trump tại Hà Nội tháng 02/2019.